Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζει να προκαλεί διεθνή ανησυχία, με τις τελευταίες δηλώσεις του Ρώσου Προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, να εντείνουν τους φόβους για περαιτέρω κλιμάκωση. Η αναφορά του ότι «θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα καταστροφής» αν η Δύση εξοπλίσει το Κίεβο με πυρηνικά όπλα αποτελεί την πιο ξεκάθαρη ένδειξη της στρατηγικής έντασης που επιδιώκει το Κρεμλίνο. Την ίδια στιγμή, η Δύση δείχνει διχασμένη και αμήχανη μπροστά στις εξελίξεις, με τις κινήσεις της να αμφισβητούνται τόσο από τους συμμάχους της όσο και από τους αντιπάλους.
Οι νέες απειλές του Πούτιν
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν συνεχίζει να αξιοποιεί τη ρητορική του φόβου για να αποθαρρύνει τη δυτική στήριξη προς την Ουκρανία. Οι δηλώσεις του περί χρήσης πυρηνικών όπλων, εφόσον το Κίεβο αποκτήσει ανάλογα μέσα, συνδέονται με την ευρύτερη ρωσική στρατηγική: την αποτροπή οποιασδήποτε άμεσης δυτικής εμπλοκής στον πόλεμο. Η Μόσχα διαμηνύει πως η παροχή πυρηνικών όπλων από τη Δύση στο Κίεβο θα ισοδυναμεί με παραβίαση των «κόκκινων γραμμών», ενισχύοντας τον κίνδυνο πυρηνικής αντιπαράθεσης.
Η συγκεκριμένη ρητορική δεν είναι καινούρια. Ωστόσο, οι απειλές αυτές αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα στο παρόν πλαίσιο, όπου η ρωσική στρατιωτική ισχύς έχει αποδυναμωθεί από τις απώλειες στο μέτωπο, ενώ η Ουκρανία δείχνει αποφασισμένη να αντεπιτεθεί δυναμικά, ιδιαίτερα με την υποστήριξη σύγχρονου εξοπλισμού από τη Δύση. Η πυρηνική κάρτα, λοιπόν, παραμένει το πιο ισχυρό διαπραγματευτικό εργαλείο του Πούτιν, αλλά ταυτόχρονα αυξάνει τους κινδύνους μιας παγκόσμιας σύγκρουσης.
Η Δύση σε κρίσιμη καμπή
Ενώ η Ρωσία συνεχίζει να προκαλεί, οι δυτικές δυνάμεις φαίνονται διχασμένες ως προς την απάντησή τους. Από τη μία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Πολωνία και οι Βαλτικές Δημοκρατίες, επιμένουν στην ανάγκη πλήρους στήριξης της Ουκρανίας. Από την άλλη, χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία εμφανίζονται πιο επιφυλακτικές, φοβούμενες περαιτέρω κλιμάκωση.
Η έλλειψη ενιαίας στρατηγικής γίνεται ακόμα πιο εμφανής μέσα από τις συζητήσεις για τη μεταφορά όπλων μεγάλης εμβέλειας και εξελιγμένων συστημάτων στην Ουκρανία. Αν και το Κίεβο πιέζει για περισσότερη βοήθεια, οι δυτικοί ηγέτες ανησυχούν ότι η υπερβολική υποστήριξη μπορεί να οδηγήσει σε άμεση σύγκρουση με τη Ρωσία. Αυτό το δίλημμα έχει παγιδεύσει τη Δύση σε έναν φαύλο κύκλο παλινωδιών, που ενισχύει το αφήγημα της Ρωσίας περί «επιθετικής Δύσης».
Ο ρόλος της Ουκρανίας και τα όρια της αντοχής της
Η Ουκρανία, από την πλευρά της, παραμένει αποφασισμένη να απελευθερώσει τα κατεχόμενα εδάφη της, αλλά η εξάντληση των δυνάμεών της είναι εμφανής. Παρά τη στήριξη που λαμβάνει, η εξάρτησή της από τη δυτική βοήθεια είναι απόλυτη. Ταυτόχρονα, η εσωτερική πολιτική και οικονομική κατάσταση γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη, με τον πληθυσμό να δοκιμάζεται από τις καταστροφές των υποδομών και τη συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση.
Η ουκρανική ηγεσία, υπό τον Πρόεδρο Ζελένσκι, βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα διπλό μέτωπο: από τη μία να συνεχίσει την αντεπίθεση και από την άλλη να διατηρήσει τη διεθνή στήριξη. Όμως, η διαρκής κλιμάκωση της σύγκρουσης, ιδίως αν αυτή πάρει πυρηνικές διαστάσεις, θα μπορούσε να μετατρέψει την Ουκρανία σε θέατρο ενός παγκόσμιου πολέμου.
Η διεθνής κοινότητα και ο κίνδυνος παγκόσμιας σύγκρουσης
Η πιθανότητα πυρηνικής αντιπαράθεσης έχει αναζωπυρώσει τις ανησυχίες για την ασφάλεια σε παγκόσμιο επίπεδο. Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με τρόμο τις εξελίξεις, ενώ τα σενάρια για «περιορισμένη πυρηνική σύγκρουση» προκαλούν διχασμό μεταξύ των ειδικών. Ο ΟΗΕ και οι διεθνείς οργανισμοί αδυνατούν να παρέμβουν ουσιαστικά, ενώ οι προσπάθειες για διαμεσολάβηση, όπως αυτές της Τουρκίας, παραμένουν ατελέσφορες.
Η στάση της Κίνας και της Ινδίας, δύο μεγάλων δυνάμεων που έχουν διατηρήσει μια σχετική ουδετερότητα, θα μπορούσε να κρίνει το μέλλον της σύγκρουσης. Αν και οι δύο χώρες έχουν καλέσει για αποκλιμάκωση, η ρητορική τους απέναντι στη Ρωσία παραμένει προσεκτική, καθώς διατηρούν σημαντικούς οικονομικούς και στρατηγικούς δεσμούς με τη Μόσχα.
Το αβέβαιο μέλλον
Το Ουκρανικό ζήτημα βρίσκεται σε μια από τις πιο επικίνδυνες φάσεις του. Οι απειλές του Πούτιν, οι παλινωδίες της Δύσης και η αντοχή της Ουκρανίας δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε απρόβλεπτες εξελίξεις. Το ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι αν η διεθνής κοινότητα μπορεί να βρει μια λύση που να αποτρέπει τον κίνδυνο μιας γενικευμένης σύγκρουσης, διατηρώντας παράλληλα την εδαφική ακεραιότητα και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.
Η κόψη του ξυραφιού γίνεται όλο και πιο λεπτή. Αν οι παγκόσμιοι ηγέτες δεν κινηθούν με αποφασιστικότητα, ο κίνδυνος να πέσουμε όλοι στο κενό είναι πιο ορατός από ποτέ.
