Έχοντας αφήσει πίσω τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και τις 45 εξαγγελίες που αφορούν μεταξύ άλλων την αύξηση μισθών και συντάξεων, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ετοιμάζεται τώρα για μια κρίσιμη, όπως όλα δείχνουν, συνάντηση κορυφής με τον τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (διαρκεί από τις 23 έως τις 27 Σεπτεμβρίου και το ραντεβού πιθανότατα θα πραγματοποιηθεί στις 25 του μηνός).
Η ατζέντα της συνάντησης δεν έχει οριστικοποιηθεί, αλλά είναι σαφές ότι οι θαλάσσιες ζώνες, η οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) και υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, αποτελούν κομβικά ζητήματα. Οι δύο ηγέτες, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να εξουσιοδοτήσουν τους υπουργούς Εξωτερικών τους, προκειμένου να διερευνήσουν το ενδεχόμενο έναρξης διαπραγματεύσεων για την επίλυση αυτών των διαφορών.
Θυμίζουμε ότι στην άτυπη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα τέλη Αυγούστου, ο έλληνας ΥΠΕΞ, Γιώργος Γεραπετρίτης, είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση μίας ώρας με τον τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν, κατά την οποία συζητήθηκαν διεξοδικά τα επόμενα βήματα και οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν οι δύο χώρες στον διάλογο. Ανάμεσα στα θέματα που συζητήθηκαν ήταν και η ένταση που προκλήθηκε από τις έρευνες στην Κάσο για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου, που επιβεβαιώνει πόσο καίριο είναι το ζήτημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών.
Η προσέγγιση και τα επόμενα βήματα
Ο διάλογος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, αν και πάντα περίπλοκος, είναι σημαντικός για τη διασφάλιση μακροχρόνιας ειρήνης στην περιοχή, στη βάση του διεθνούς δικαίου, κάτι που υποστηρίζουν όλες οι κυβερνήσεις της χώρας μας τα τελευταία χρόνια. Ο κ. Γιώργος Γεραπετρίτης υπογράμμισε μάλιστα τη σημασία του σταδιακού «χτισίματος» εμπιστοσύνης, επισημαίνοντας πως πρώτος στόχος είναι η αποφυγή εντάσεων και η δημιουργία ενός σταθερού κλίματος συνεργασίας.
Παράλληλα, η προοπτική της συνάντησης κορυφής στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο γεννά προσδοκίες για έναν πιο ουσιαστικό διάλογο. Η δυνατότητα εντοπισμού κοινού εδάφους, πέρα από τα ζητήματα χαμηλής πολιτικής, όπως η διαχείριση της μετανάστευσης και η πολιτική προστασία, θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για τη διαχείριση πιο κρίσιμων θεμάτων όπως οι θαλάσσιες ζώνες. Αν οι δύο ηγέτες συμφωνήσουν, οι υπουργοί Εξωτερικών θα κληθούν να προχωρήσουν στον σχεδιασμό ενός πλαισίου διαλόγου, που θα περιλαμβάνει νομικοτεχνική και πολιτική διαχείριση.
Η Αθήνα, κρατώντας χαμηλούς τόνους για το θέμα, διατηρεί ρεαλιστικές προσδοκίες από τις συναντήσεις αυτές, αναγνωρίζοντας ότι η επίτευξη απτών αποτελεσμάτων ίσως καθυστερήσει. Μπορεί το κλίμα καλής συνεργασίας και η πολιτική βούληση να είναι απαραίτητα στοιχεία για την επιτυχία των διαπραγματεύσεων, ωστόσο η πορεία των συζητήσεων επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων και οι ευρύτερες διεθνείς και περιφερειακές εξελίξεις.
Το Κυπριακό ζήτημα, που αναμένεται να απασχολήσει τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, μπορεί να ανατρέψει τις προτεραιότητες, ενώ οι εξελίξεις στον Οργανισμό για την επανέναρξη των συνομιλιών επί του συγκεκριμένου εθνικού θέματος ενδεχομένως να δημιουργήσουν δυσκολία στις συνομιλίες για τις θαλάσσιες ζώνες. Παρά τα εμπόδια πάντως, το βέβαιο σύμφωνα με διπλωματικές πηγές είναι πως η συζήτηση για τις θαλάσσιες ζώνες παραμένει ψηλά στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών επαφών.