Η ανακοίνωση της επικείμενης τοποθέτησης του Μάρκο Ρούμπιο στη θέση του Υπουργού Εξωτερικών από τη νέα διακυβέρνηση Τραμπ, προκαλεί ήδη κύματα ανησυχίας στην Άγκυρα, που βλέπει ένα ιδιαίτερα επικριτικό πρόσωπο της αμερικανικής πολιτικής να αποκτά θέση-κλειδί. Ο Ρούμπιο, γερουσιαστής με μακροχρόνιες και ανοιχτές θέσεις κατά της τουρκικής πολιτικής, αναμένεται να παίξει κομβικό ρόλο στις σχέσεις της Ουάσιγκτον με τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, με σημαντικές επιπτώσεις για την Ελλάδα, την Κύπρο και το Κουρδικό ζήτημα.
Ο Ρούμπιο δεν είναι ένας τυχαίος παίκτης στη διεθνή σκακιέρα των ΗΠΑ. Με βαθιά γνώση της Ανατολικής Μεσογείου και στρατηγικό όραμα για την περιοχή, έχει διαμορφώσει ήδη τη νομοθεσία EAST MED ACT μαζί με τον Μπομπ Μενέντεζ, αναδεικνύοντας τον ρόλο της Ελλάδας και της Κύπρου ως βασικούς πυλώνες σταθερότητας στην περιοχή. Η ανάληψη της θέσης του Υπουργού Εξωτερικών από τον Ρούμπιο έρχεται να εδραιώσει και να ενισχύσει την αμερικανική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο, δίνοντας νέα πνοή στη στρατηγική συνεργασία των ΗΠΑ με Αθήνα και Λευκωσία, αλλά και ενισχύοντας την ευρύτερη αμερικανική στρατηγική στην περιοχή.
Οι επιπτώσεις για την Τουρκία και το Κουρδικό
Η Άγκυρα βρίσκεται ενώπιον μιας δύσκολης πραγματικότητας. Ο Μακ Γουόλτς, επίσης «γεράκι» και προτεινόμενος για τη θέση του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας, έχει ανοιχτά ταχθεί υπέρ της υποστήριξης των Κούρδων της Βόρειας Συρίας, κάτι που εάν εξελιχθεί σε επίσημη πολιτική, θα ενισχύσει τις πιθανότητες για σοβαρή αντιπαράθεση με την Τουρκία. Η υποστήριξη του Ρούμπιο και του Γουόλτς στους Κούρδους και η σφοδρή τους κριτική προς τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν για τις σχέσεις του με τη Χαμάς και τη Βενεζουέλα, έρχεται να περιπλέξει ακόμα περισσότερο τις σχέσεις των δύο χωρών.
Η επιρροή του Ρούμπιο στο ζήτημα των Κούρδων δεν είναι τυχαία. Εδώ και χρόνια εκφράζει ανοιχτά τη δυσαρέσκειά του για τις επιθέσεις της Τουρκίας στη Συρία, ενώ έχει επικρίνει έντονα την απόφαση για την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τις κουρδικές περιοχές. Αυτή η στάση είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει αντιδράσεις από την Τουρκία, η οποία ελπίζει σε μια πιο ευνοϊκή προσέγγιση από την Ουάσιγκτον, κάτι που όμως δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση των Ρούμπιο και Γουόλτς στις συγκεκριμένες θέσεις.
Η Ανατολική Μεσόγειος και ο ρόλος της Ελλάδας και της Κύπρου
Ο Μάρκο Ρούμπιο, ως ένας από τους βασικούς υποστηρικτές της νομοθεσίας EAST MED ACT, βλέπει την Ανατολική Μεσόγειο ως γεωστρατηγικό σταυροδρόμι με τεράστια σημασία για τις ΗΠΑ. Η Ελλάδα και η Κύπρος, ως σταθεροί σύμμαχοι των ΗΠΑ, αναμένεται να κερδίσουν από την ισχυρότερη συνεργασία με την Ουάσιγκτον, καθώς η παρουσία της νέας ηγεσίας σηματοδοτεί μια ενισχυμένη αμερικανική εμπλοκή στην περιοχή, ειδικά έναντι της ρωσικής και της κινεζικής επιρροής. Η νομοθεσία EAST MED ACT επιτρέπει στις ΗΠΑ να υποστηρίξουν την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης μέσω της Ανατολικής Μεσογείου, ενώ ταυτόχρονα ενδυναμώνει τη στρατιωτική και πολιτική τους παρουσία, με τη συμμαχία της Ελλάδας και της Κύπρου να παίζει πρωτεύοντα ρόλο.
Η πολιτική κληρονομιά του Ρούμπιο και το μέλλον των αμερικανοτουρκικών σχέσεων
Οι τοποθετήσεις του Μάρκο Ρούμπιο για την Τουρκία, τόσο σε επίπεδο εσωτερικής πολιτικής όσο και εξωτερικής πολιτικής, έχουν καταστήσει σαφές ότι θεωρεί την Τουρκία ως ένα αυταρχικό κράτος με συμπεριφορές που συγκρίνονται με εκείνες της Ρωσίας, της Κίνας και του Ιράν. Οι επανειλημμένες επιθέσεις του κατά του Ερντογάν, τόσο για τις διώξεις του κατά των Γκιουλενιστών, όσο και για τη διαχείριση του δημοσίου βίου στην Τουρκία, δείχνουν μια αποφασιστική στάση από την πλευρά του. Αυτό δεν αφήνει πολλά περιθώρια στην Τουρκία για την εξασφάλιση υποστήριξης από τη νέα ηγεσία των ΗΠΑ.
Με την ανάληψη των καθηκόντων του Ρούμπιο και του Γουόλτς, οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας μπαίνουν σε νέα και προκλητική τροχιά. Η Άγκυρα πρέπει να προετοιμαστεί για ένα διαφορετικό πλαίσιο διπλωματίας με τις ΗΠΑ, όπου η στήριξη προς την Τουρκία θα συνδέεται άμεσα με την απόλυτη συμμόρφωση προς τις αμερικανικές θέσεις και τις στρατηγικές ανάγκες της Δύσης στην περιοχή.
