«Εκεί όπου ο Ουρανός συναντά τη Γη, Ένας στοχασμός για την Πίστη, την Επιστήμη και τον Πλανήτη» ήταν ο τίτλος της ομιλίας που εκφώνησε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος κατά την τελετή απονομής του διεθνούς κύρους Βραβείου Templeton στη Νέα Υόρκη, την Τρίτη 24 Σεπτεμβρίου 2025.
Στη διάρκεια της τελετής που προσέλκυσε σημαντικές προσωπικότητες από τον χώρο της πολιτικής, της επιστήμης και των θρησκειών ,ο Παναγιώτατος υπογράμμισε με έμφαση την ανάγκη προστασίας της δημιουργίας, την ηθική ευθύνη των σημερινών γενιών απέναντι στο μέλλον και την επιτακτική ανάγκη υπέρβασης του χάσματος ανάμεσα στην πίστη και την επιστήμη.
«Η τιμή αυτή δεν ανήκει σε ένα άτομο, αλλά σε ένα όραμα που καθοδηγεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο εδώ και τρεις δεκαετίες», ανέφερε, αποτίοντας φόρο τιμής στον μακαριστό προκάτοχό του, Πατριάρχη Δημήτριο, που ήδη από το 1989 είχε καλέσει την Εκκλησία να αναλάβει τον ρόλο του φύλακα της δημιουργίας και καθιέρωσε την 1η Σεπτεμβρίου ως ημέρα προσευχής για το φυσικό περιβάλλον.
Ο Πατριάρχης σημείωσε ότι η κλιματική κρίση δεν είναι μόνο περιβαλλοντική, αλλά και πνευματική πρόκληση: «Όταν μιλάμε για θεία πρόνοια αλλά αδιαφορούμε για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, γινόμαστε συνένοχοι. Όταν βλέπουμε δάση να καταστρέφονται και περιοριζόμαστε σε ευχές αντί να δράσουμε, η πίστη μας αποσυνδέεται από την πραγματικότητα».
Έκανε έκκληση για συνεργασία ανάμεσα στις θρησκείες και την επιστήμη: «Η φυσική, που μετρά το λιώσιμο των παγετώνων, και η θεολογία, που θρηνεί για τη “συστενάζουσα κτίση” μιλούν την ίδια γλώσσα σε διαφορετικά ιδιώματα. Η διάσταση μεταξύ πίστης και επιστήμης πρέπει να λάβει τέλος».
Αναφέρθηκε επίσης στην αξία της «άσκησης» ως μια μορφή χαρούμενης αυτοπειθαρχίας που ενισχύει την ισορροπία στη ζωή μας: «Δεν πρόκειται να επιστρέψουμε σε μια φτώχεια του παρελθόντος, αλλά να επανανακαλύψουμε το μέτρο, επιλέγοντας ποιότητα αντί ποσότητα, επάρκεια αντί υπερβολής».
Εστίασε στην ψυχολογική πίεση που βιώνουν οι νέοι: «Όταν τα παιδιά μας χάνουν την ελπίδα τους, αυτό είναι πνευματική κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ο φόβος τους είναι προφητικός· βλέπουν αυτό που εμείς αποφεύγουμε να δούμε».
Στο κλείσιμό του, απηύθυνε μια επείγουσα έκκληση για συλλογική δράση και αλλαγή πορείας: «Έχουμε περιορισμένο χρόνο και πόρους για να αλλάξουμε την τροχιά μας. Δεν μας λείπει η γνώση, αλλά η βούληση. Η γη στενάζει, αλλά ελπίζει. Η επιλογή είναι δική μας ,θα γίνουμε η γενιά που επέλεξε την άνεση αντί της συνείδησης ή εκείνη που προτίμησε τη μεταμόρφωση αντί της καταστροφής;» τόνισε, υπογραμμίζοντας τον καθοριστικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο στον διάλογο για κλιματική δικαιοσύνη και ηθική ευθύνη απέναντι στην κτίση.
