Της Αλεξίας Χαρακίδα
Ο Ελληνισμός δεν είναι απλώς μια ιστορική αναφορά. Είναι ταυτότητα, πολιτισμός, τρόπος σκέψης και στάση ζωής. Πρόκειται για ένα σύστημα αξιών που διαμορφώνει συνειδήσεις και καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον άνθρωπο, την κοινωνία και τον κόσμο. Δεν έχει να κάνει μόνο με την καταγωγή ή τη γεωγραφία, αλλά με την ποιότητα της συνείδησης και της παρουσίας μας μέσα στον κόσμο.Ο ελληνισμός ανεπιφύλακτα αναφέρεται στην παιδεία των Ελλήνων, στον πολιτισμό που δημιούργησαν μέσα στο πέρασμα των αιώνων, ο οποίος μεταλαμπαδεύτηκε στους υπόλοιπους λαούς δίνοντας ερέθισμα για εξέλιξη και πρόοδο.
Στη σημερινή εποχή, με την παγκοσμιοποίηση να διαμορφώνει νέα δεδομένα, τίθεται πιο έντονα από ποτέ το ερώτημα: Μπορούμε να εξάγουμε την ελληνικότητα με ουσιαστικό τρόπο ή έχουμε περιοριστεί στο να την επικαλούμαστε απλώς ως ένα γραφικό κατάλοιπο; Η εξαγωγή της ελληνικότητας δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στην κουλτούρα του τουρισμού, στο φολκλόρ ή στη μεσογειακή αισθητική. Η Ελλάδα δεν είναι απλώς όμορφα νησιά, μουσική και φαγητό. Η πραγματική μας “δύναμη” είναι ο αξιακός μας πλούτος.
Αυτό που κάποτε ενέπνευσε τον Διαφωτισμό και επηρέασε το σύγχρονο δυτικό κόσμο, ήταν οι έννοιες που γεννήθηκαν εδώ: η δημοκρατία, ο διάλογος, ο σεβασμός στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η αγάπη για τη σοφία, η φιλοξενία ως τρόπος ζωής, η αρμονία και η αναζήτηση της μεσότητας. Αυτά είναι τα στοιχεία που έχουμε χρέος να επαναφέρουμε στο προσκήνιο, όχι ως θεωρίες αλλά ως βίωμα.
Ο κόσμος που επισκέπτεται την Ελλάδα, συχνά έλκεται από κάτι πιο βαθύ από την επιφάνεια: από μια αίσθηση του “μαζί”, από την ανθρώπινη επαφή, από μια εσωτερική ποιότητα ζωής που μοιάζει να χάνεται αλλού. Όμως αν εμείς, οι ίδιοι οι Έλληνες, δεν ζούμε αυτά τα ιδανικά και δεν τα ενσωματώνουμε στην καθημερινότητά μας, πώς μπορούμε να τα εξάγουμε αυθεντικά; Δεν μπορούμε να εμπνεύσουμε τον κόσμο με αξίες που δεν ζούμε.
Η παιδεία μας πρέπει να πάψει να είναι μηχανιστική και εξεταστικοκεντρική, και να γίνει ξανά φορέας ήθους, σκέψης και δημιουργίας. Η στάση μας στον δρόμο, στον λόγο μας, στις σχέσεις μας, πρέπει να εμπνέεται από την ουσία και όχι από την εντύπωση. Η ελληνικότητα εξάγεται μόνο όταν πρώτα γίνεται τρόπος ζωής, και όχι όταν προβάλλεται επιδερμικά.
Η τέχνη, η γραφή, η επιστήμη, η πολιτική συμμετοχή, η ευθύνη του πολίτη, όλα είναι μέσα που μπορούν να μεταφέρουν αυτή τη βαθύτερη ποιότητα. Δεν έχει σημασία μόνο τι λέμε στον έξω κόσμο, αλλά το πώς ζούμε εμείς εδώ, μεταξύ μας. Αν δεν εκπέμπουμε αλήθεια, κανείς δεν θα εμπνευστεί. Αν δεν προασπιζόμαστε το ουσιαστικό, θα παραδώσουμε τη θέση μας στον παγκόσμιο χάρτη σε απομιμήσεις χωρίς περιεχόμενο.
Η Ελλάδα και ο Ελληνισμός βρίσκονται σε ένα κομβικό σημείο, όπου οι ιστορικές παραδόσεις και η σύγχρονη πραγματικότητα πρέπει να συνδυαστούν με τρόπο που να επιτρέπει την πρόοδο και την ευημερία στην σύγχρονη εποχή. Για να ανταποκριθούν στις σύγχρονες απαιτήσεις της ζωής, η χώρα και οι Έλληνες οφείλουν να αναγνωρίσουν την ανάγκη για εκσυγχρονισμό, να ενισχύσουν την καινοτομία και να επενδύσουν σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η τεχνολογία και η κοινωνική συνοχή. Είναι απαραίτητο να υιοθετηθούν ενέργειες σε διάφορους τομείς. Κατ’ αρχάς, απαιτείται η εφαρμογή δράσεων στην οικονομία, οικονομικές πολιτικές που θα επικεντρωθούν στην ενίσχυση της παραγωγικότητας, της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας, εξασφαλίζοντας μια βιώσιμη και ανταγωνιστική οικονομία σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Ελλάδα πρέπει να προσαρμοστεί στις εξελίξεις της διεθνούς αγοράς, επενδύοντας σε νέες τεχνολογίες και τομείς όπως η πράσινη ενέργεια και η ψηφιοποίηση.
Επιπλέον, θα πρέπει να αναληφθούν πολιτικές πρωτοβουλίες που προάγουν την συμμετοχή στη δημόσια ζωή, την επικράτηση της αξιοκρατίας, την κοινωνική δικαιοσύνη και διαφάνεια ,την πολιτική για τον λαό και όχι για το συμφέρον, ώστε οι πολίτες να αισθάνονται συμμετοχικοί και να ενισχύεται η εμπιστοσύνη στους θεσμούς.Απαραίτητη είναι η θέσπιση νόμων που εγγυώνται την προστασία των δικαιωμάτων κάθε πολίτη. Η πολιτική σκηνή πρέπει να διευκολύνει την κοινωνική συνοχή και να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του 21ου αιώνα, όπως είναι η μετανάστευση και η πολιτική σταθερότητα στην περιοχή.
Στον εθνικό τομέα, η Ελλάδα οφείλει να προασπιστεί την εθνική της κυριαρχία και την ασφάλεια, διατηρώντας παράλληλα σχέσεις συνεργασίας με άλλους λαούς και ιδιαιτέρως με τις γειτονικές χώρες. Η ενίσχυση της στρατηγικής σημασίας της χώρας στην περιοχή είναι κρίσιμη για την εθνική της ευημερία. Παράλληλα ,η ενίσχυση της μνήμης του παρελθόντος είναι καθοριστικής σημασίας.
Ακολουθεί η πολιτιστική διάσταση, την οποία η χώρα οφείλει να διαφυλάξει και να προωθήσει την ελληνική κληρονομιά, συνδυάζοντας την παράδοση με τη σύγχρονη δημιουργία. Επενδύοντας στην εκπαίδευση, στην πολιτιστική παιδεία και την πολιτιστική παραγωγή, η Ελλάδα μπορεί να αναδείξει το διαχρονικό της πλεονέκτημα ως κέντρο πολιτισμού και σκέψης.
Τέλος, οι ηθικές αξίες αποτελούν τη βάση για την υγιή λειτουργία της κοινωνίας με την ενίσχυση της οικογένειας και με την προώθηση της ισότητας, της αλληλεγγύης και του σεβασμού για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Η κοινωνία πρέπει να επενδύσει στην καλλιέργεια αξιών που ενισχύουν τη συνεκτικότητα και την αρμονία μεταξύ των πολιτών.
Η ελληνικότητα δεν είναι κάτι που ανήκει στο παρελθόν. Είναι κάτι που είτε το τιμούμε σήμερα είτε το χάνουμε οριστικά. Αν δεν εξάγουμε τις αξίες μας, θα εισάγουμε κενό. Και σε έναν κόσμο που διψά για νόημα, αυτό είναι το πραγματικό έλλειμμα. Δεν αρκεί να λέμε ότι είμαστε Έλληνες· πρέπει να το ζούμε, να το αποδεικνύουμε και να το εκπέμπουμε.
Η ελληνικότητα δεν είναι νοσταλγία. Είναι ευθύνη. Δεν είναι ιστορία. Είναι δρόμος.
H Αλεξία Χαρακίδα έχει σπουδάσει Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνική Διοίκηση ΔΠΘ, ΠΜΣ Δημοσιογραφία και Νέα Μέσα ΕΚΠΑ, ΠΜΣ Δημόσιο Δίκαιο και Δημόσια Πολιτική ΕΚΠΑ και είναι Υποψήφια Διδάκτωρ Νομικής Αθηνών.
