Το ημερολόγιο γράφει 22 Ιουνίου 1996, ένα ζεστό καλοκαιρινό Σάββατο, που θα μείνει στη μνήμη ως μια από τις πιο σκοτεινές ημέρες στην ιστορία της ελληνικής υδατοσφαίρισης.
Ο Νώντας, παντρεμένος μόλις λίγους μήνες με την επίσης πολίστρια Ντίνα Μαυρίδου, ταξιδεύει στην Επίδαυρο με ένα φιλικό ζευγάρι, τον Νίκο Ξυλούρη και τη Δώρα Ιωαννίδου, πολίστρια και μετέπειτα δημοσιογράφο. Οι άντρες αποφασίζουν να πάνε για ψάρεμα. Ο Νώντας βουτάει στα 40 μέτρα χωρίς μπουκάλα, κάτι που δεν ήταν καθόλου ασυνήθιστο για εκείνον.
Ο Νίκος Ξυλούρης βγαίνει στην επιφάνεια και περιμένει τον φίλο του, που καθυστερεί να επιστρέψει. Είναι 12:30 το μεσημέρι. Η θάλασσα, την οποία τόσο αγαπούσε, τον κρατάει κοντά της για πάντα. Ο Νώντας ήταν μόλις 31 ετών.
Το νερό, που είχε γεμίσει τη ζωή του με χαρές, δόξα και τίτλους, ήταν τελικά αυτό που του πήρε τη ζωή.
Ποιος ήταν ο Νώντας Σαμαρτζίδης
Γεννήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου του 1965 στις Σέρρες και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Από μικρός ξεχώρισε για τη σωματική του δύναμη. Ασχολήθηκε με την κολύμβηση στον Άρη και κατέκτησε πέντε χρυσά μετάλλια στο ελεύθερο. Ήταν πρωταθλητής Ελλάδος στις κατηγορίες εφήβων και νέων το 1982 και το 1983.
Ωστόσο, όπως συνέβαινε τότε, οι λάτρεις του υγρού στοιχείου δεν περιορίζονταν σε ένα σπορ και έτσι ο Νώντας Σαμαρτζίδης, ασχολήθηκε παράλληλα και με το πόλο. Μάλιστα, με τον Άρη έφτασε στον τελικό κυπέλλου του 1985, για να δει τον Εθνικό να σηκώνει το τρόπαιο (8-7), παρ’ ότι ο ίδιος ήταν ο καλύτερος παίκτης μέσα στην πισίνα. Δεν άργησε να έρθει, λοιπόν, η πρόταση από το σύλλογο του Πειραιά, την οποία και αποδέχτηκε αμέσως.
Με τον Εθνικό πήρε δύο πρωταθλήματα Ελλάδας (1988, 1994), δύο κύπελλα (1989, 1991) και παρ’ ότι κάθε χρόνο είχε προτάσεις από ομάδες του εξωτερικού στα χέρια του, ο ίδιος έμενε πιστός στον Πειραιά.
Επίσης, μέτρησε 319 συμμετοχές με την Εθνική ομάδα, μεταξύ αυτών δύο παρουσίες σε Παγκόσμια πρωταθλήματα το 1991 στο Περθ και το 1994 στη Ρώμη και ισάριθμες συμμετοχές σε Ολυμπιακούς αγώνες το 1988 στη Σεούλ και το 1992 στη Βαρκελώνη. Επίσης, συμμετείχε τέσσερις φορές σε ευρωπαϊκά πρωταθλήματα το 1987 στο Στρασβούργο, το 1991 στην Αθήνα, το 1993 στο Σέφιλντ και το 1995 στη Βιέννη και άλλες δύο σε Φίνα Καπ το 1987 και το 1993.
Το μαγικό αυτό ταξίδι έμελλε να φτάσει στο τέλος του το μεσημέρι της 22ης Ιουνίου του 1996.
Είχε πάει για ελεύθερη κατάδυση και ψαροντούφεκο μαζί με τη σύζυγο του, επίσης διεθνή πολίστρια, Ντίνα Μαυρίδου και ένα φιλικό ζευγάρι και πνίγηκε. Μπορεί να είχε συνδέσει άρρηκτα όλη του τη ζωή με το υγρό στοιχείο, ωστόσο, έμελλε να είναι αυτό που θα τον «προδώσει» και θα τον πάρει μακριά από τους οικείους του μια για πάντα.
Ένας γνήσιος Μακεδόνας
Ο Νώντας μπορεί να έμεινε στον Πειραιά και να αγάπησε το λιμάνι, αλλά παρέμενε πάντα ένας γνήσιος Μακεδόνας, με λατρεία στην γενέτειρά τη Θεσσαλονίκη και τη Χαλκιδική, που φρόντιζε να επισκέπτεται με κάθε ευκαιρία.
Ο Νώντας εντός και εκτός νερού
Μέσα στο νερό, ήταν γνωστός για το σκληρό (αλλά ποτέ αντιαθλητικό) του παιχνίδι, για την ασύγκριτη ταχύτητά του και για το φαρμακερό σουτ του.
Έξω από το νερό, για τους φίλους και την οικογένειά του, ήταν ο βράχος. Ο αγαθός γίγαντας, με το τρανταχτό γέλιο, που ήξερες πως θα είναι πάντα εκεί για εσένα. Ένα σκληρό περίβλημα, με μια παιδική ψυχή και ένα αγύριστο κεφάλι. Ταπεινός, σεμνός, χωρίς καμία έπαρση για όσα ήταν και όσα είχε πετύχει, στα 31 του χρόνια, αγαπήθηκε κι είχε την ευλογία να κάνει καλούς φίλους, αληθινούς.
Λάτρευε την γυναίκα του, την οικογένειά του, τα ταξίδια, τον ΠΑΟΚ του κι ας ξεκίνησε από τον Άρη και αγάπησε τον Εθνικό, τις βόλτες με τη μηχανή, το λυκόσκυλό του, την Ντάσπι, που έφυγε λίγες μέρες μετά από τη θλίψη της, το μπάσκετ..
Από έναν από αυτούς, τους φίλους, το συμπαίκτη και συγκάτοικό του τα πρώτα χρόνια στον Εθνικό, Βαγγέλη Πάτρα, ζητήσαμε δυο λόγια.
Βαγγέλης Πάτρας: Μήνυμα στο φίλο μου
Κοιτάω φωτογραφίες συχνά για να θυμάμαι τι κάναμε… Όταν φτάνω στις ομαδικές της υδατοσφαίρισης τις ξεχωρίζω σε δύο κατηγορίες. Με το Νώντα και χωρίς το Νώντα. Βλέπω και την διαφορά.
Με το Νώντα:
Χωρίς τον Νώντα:
Αυτό το μοτίβο επαναλαμβανόμενο μ’έκανε να αναρωτηθώ, γιατί έτσι;
Εξηγήσεις πολλές. Τα καλύτερα μας χρόνια! Παλέψαμε σαν θεριά απέναντι σε όλους και σε όλα! Κατακτήσαμε τίτλους σε καιρούς που κανείς δεν το περίμενε. Ζούσαμε έντονα την κάθε στιγμή. Αυτή η αναζήτηση για συγκινήσεις μας οδήγησε σε μονοπάτια που μόνο εμείς πατήσαμε. Μόνοι μας. Χωρίς να μας βοηθήσει κάποιος.
Και που μας πρόδωσαν πολλές φορές δεν μας γονάτισαν. Δεν μας σταματούσε τίποτε… Ούτε τα ατυχήματα, ούτε οι τραυματισμοί, ούτε οι προδοσίες.
Μόνο που εσύ φίλε μπήκες στο στόμα ενός πλάσματος που δεν παλεύεται. Το τόλμησες κι αυτό! Πολλές φορές. Όχι μια και δυο. Και χάθηκες εκεί μέσα στη θάλασσα που αγαπούσες!
Θα σε θυμούνται για γενιές ακόμη. Έφυγες στην ακμή της ζωής σου. Δεν θα σε φθείρουν τα χρόνια.
Μ’ αυτή τη σκέψη χαμογελάω τα τελευταία χρόνια και χωρίς εσένα.
Χρέος μας ήταν να συνεχίσουμε παλικαρίσια.
Και συνεχίζουμε για σένα και για εμάς χωρίς να υπολογίζουμε το κόστος.
Δεμένοι στην τρέλα που μας ένωνε…
Γιώργος Μαυρωτάς :
Ο Νώντας Σαμαρτζίδης ήταν από τους πιο επιδραστικούς πολίστες στην ιστορία της ελληνικής υδατοσφαίρισης. Κατάφερνε να συνδυάζει τη δύναμη με την ταχύτητα με έναν τρόπο μοναδικό παγκοσμίως. Είναι μετρημένοι στα δάκτυλα οι παίκτες που θα μπορούσαν να συγκριθούν μαζί του στην παηκόσμια υδατοσφαίριση.
Γι αυτό, τον Νώντα ευχαριστιόμουν να τον έχω συμπαίκτη, όπως γινόταν στα παιχνίδια της εθνικής ομάδας για σχεδόν μια δεκαετία και, αντίστοιχα, παιδευόμουν όταν τον είχα αντίπαλο όπως γινόταν είτε όταν εκείνος έπαιζε στον Άρη ή αργότερα στον Εθνικό.
Ως χαρακτήρες ήμασταν διαφορετικοί, αλλά μέσα στο νερό υπήρχε αυτός ο αλληλοσεβασμός που κτίζεται μεταξύ των αθλητών που έχουν διαβεί το ίδιο κακοτράχαλο μονοπάτι. Ο κοινός ιδρώτας, ο κοινός κόπος και πόνος δημιουργεί στους αθλητές σχέσεις που δεν σκουριάζουν ποτέ. Και βέβαια οι κοινές χαρές και λύπες μετά από επιτυχίες και αποτυχίες σε αυτό το χωνευτήρι συναισθημάτων που λέγεται εθνική ομάδα πόλο.
Ήμασταν με την εθνική ομάδα στο Κραγκούγεβατς της Σερβίας, στους Βαλκανικούς Αγώνες τον Ιούνιο του 1996 όταν μάθαμε το απίστευτο: ότι τον Νώντα, που δεν υπήρχε άλλος καλύτερος κολυμβητής, τον πήρε η θάλασσα. Παγώσαμε όλοι. Στα 31 του χρόνια, τόσο νωρίς, τόσο ξαφνικά, τόσο άδικα, τόσο αταίριαστα…
Και τώρα τα τελευταία χρόνια που μαζευόμαστε κάθε χρόνο στη μνήμη του (αρχές Νοεμβρίου, ευχαριστούμε Βαγγέλη) και λέμε ιστορίες, ο Νώντας είναι σαν να είναι εκεί. Σαν να μας ακούει και να γελάει με εκείνο το βροντερό γέλιο του. Πάντα εκεί, να πρωταγωνιστεί, έτοιμος να μπει στη φωτιά, έτοιμος να γίνει ασπίδα να προστατέψει τους φίλους του.
Οι άνθρωποι πεθαίνουν όταν τους ξεχνάμε και γι αυτό ο Νώντας θα μείνει αθάνατος, γιατί δεν θα ξεχαστεί ποτέ από κανέναν μας, απ’ όσους κολύμπησαν δίπλα του…
Γιάννης Γιαννουρης:
Χρυσό παιδί, μπεσαλής και ντόμπρος, από τους καλύτερους αθλητές που έβγαλε η πισίνα. Έφυγε νωρίς και άδικα αλλά η επιβλητική του παρουσίαση μένει πάντα στο μυαλό κ στις καρδιές όλων μας.
Η 22η Ιουνίου, για τους ανθρώπους της υδατοσφαίρισης, είναι μια μέρα διαφορετική. Είναι η μέρα που ο Νώντας κρύφτηκε στα βράχια της Αργοναυπλιάς και για όσους έμειναν πίσω, έγινε ένας λαϊκός ήρωας που μένει ζωντανός όχι σαν μνήμη μα σαν ουσία, σαν παράδειγμα. Σαν μέτρο σύγκρισης, για όλες τις επόμενες γενιές. Ασυμβίβαστος, ανεξάρτητος, ελεύθερος.
Λίγοι άνθρωποι άλλωστε έχουν καταφέρει, 28 χρόνια μετά, να μένουν ανεξίτηλα χαραγμένοι στις μνήμες και να ζουν μέσα από αυτές.
