Σοβαρές αποκαλύψεις για το παράνομο εμπόριο του εθιστικού ναρκωτικού Captagon έρχονται στο φως, μετά την κατάληψη στρατιωτικής βάσης κοντά στη Δαμασκό από τις δυνάμεις των Σύρων ανταρτών.
Όπως αναφέρει το Sky News, σε βίντεο που κυκλοφορεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι αντάρτες της ομάδας Hayat Tahrir al Sham (HTS) υποστηρίζουν ότι εντόπισαν «εκατομμύρια» χάπια Captagon μέσα στην αεροπορική βάση Μεζέχ, η οποία ήταν υπό τον έλεγχο του Μαχέρ αλ Άσαντ, αδελφού του πρώην προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.
Το Captagon, γνωστό και ως «κοκαΐνη των φτωχών», θεωρείται πως αποτέλεσε ένα από τα βασικά μέσα χρηματοδότησης του καθεστώτος Άσαντ, σύμφωνα με δηλώσεις του Βρετανού Υπουργού Εξωτερικών, Ντέιβιντ Λάμι, ενώπιον της Βουλής των Κοινοτήτων. Ο αρχηγός της HTS, Αμπού Μοχάμεντ αλ-Γκολάνι, στην πρώτη του δημόσια εμφάνιση μετά την κατάληψη της Δαμασκού, κατηγόρησε τον Άσαντ ότι μετέτρεψε τη Συρία σε κέντρο παραγωγής του Captagon για να ενισχύσει οικονομικά τον κύκλο του.
Το παράνομο εμπόριο του Captagon δεν είναι ένα νέο φαινόμενο. Το 2015, το ναρκωτικό αυτό χρησιμοποιήθηκε από μέλη του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) ως μέσο καταστολής του φόβου πριν από μεγάλες τρομοκρατικές επιθέσεις. Ωστόσο, μετά την παρακμή του ISIS, ο Λίβανος και η Συρία ανέλαβαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην παραγωγή και διανομή της ουσίας.
Η Συρία, ιδίως, έγινε παγκόσμιο κέντρο παραγωγής, με εκτιμήσεις να αναφέρουν ότι το 80% της παγκόσμιας παραγωγής του ναρκωτικού προερχόταν από τη χώρα. Από το 2018 και μετά ποσότητες του Captagon αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων διακινήθηκαν λαθραία από τη Συρία σε άλλες αραβικές χώρες μέσω της Ιορδανίας. Με βάση τις ίδιες πηγές, το 2021 η κυβέρνηση της Συρίας εκτιμάται ότι κέρδισε πάνω από 5 δισεκατομμύρια δολάρια από τις πωλήσεις του Captagon.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου (ISW), τα έσοδα από τη διακίνηση ανέρχονταν σε δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, χρηματοδοτώντας όχι μόνο το καθεστώς Άσαντ, αλλά και την «Άξονα Συμμαχίας της Αντίστασης», που περιλαμβάνει οργανώσεις όπως η Χεζμπολάχ, η Χαμάς και οι Χούθι της Υεμένης.
Η χρήση του Captagon επεκτάθηκε και σε άλλες χώρες, ενώ αποτέλεσε σημείο τριβής μεταξύ της Συρίας και της διεθνούς κοινότητας. Όταν η Συρία επανεντάχθηκε στον Αραβικό Σύνδεσμο, υπήρξε απαίτηση να σταματήσει το λαθρεμπόριο, κάτι που όμως δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Αντίθετα, η παραγωγή και διακίνηση συνεχίστηκαν με αμείωτο ρυθμό, ενισχύοντας την οικονομική εξουσία του καθεστώτος Άσαντ σε μια περίοδο σοβαρής οικονομικής κρίσης λόγω του εμφυλίου πολέμου.
Μετά την αναπάντεχη επίθεση που ξεκίνησε στις 24 Νοεμβρίου και οδήγησε στην πτώση του Άσαντ, οι ροές Captagon έχουν μειωθεί. Ιορδανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναφέρουν ότι το λαθρεμπόριο έχει μειωθεί κατά «90%» μέσα σε λίγες εβδομάδες.
Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν πως η απομάκρυνση του Άσαντ από την εξουσία επέφερε άμεσες επιπτώσεις στο παράνομο εμπόριο ναρκωτικών που αποτέλεσε βασική πηγή χρηματοδότησης για το καθεστώς του.
Το Captagon ήταν κάτι περισσότερο από ένα παράνομο ναρκωτικό για τη Συρία του Άσαντ. Ήταν ένα εργαλείο επιβίωσης, οικονομικής ανόρθωσης και πολιτικής εξουσίας. Με την πτώση του καθεστώτος, ανοίγει ένας νέος κύκλος για τη Συρία, όπου οι διεθνείς δυνάμεις και οι εσωτερικές πολιτικές ομάδες θα κληθούν να αναδιοργανώσουν την κατεστραμμένη οικονομία και να επαναφέρουν τη χώρα σε καθεστώς νομιμότητας.
