Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου António Costa.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης συζητήθηκαν θέματα προτεραιότητας της ευρωπαϊκής ατζέντας των επόμενων μηνών, με έμφαση στην ενίσχυση της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας, στις εξελίξεις στην Ουκρανία, στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας, στο μεταναστευτικό και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2028-2034. Συζητήθηκαν ακόμα οι περιφερειακές εξελίξεις με έμφαση στην κατάσταση στη Μέση Ανατολή.
Σε ό,τι αφορά την άμυνα, η οποία θα αποτελέσει βασικό θέμα στην ατζέντα των συνεδριάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Οκτώβριο, ο Πρωθυπουργός υπογράμμισε τη σημασία της ανάπτυξης ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων με στόχο αμυντικά εγχειρήματα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, όπως η αεράμυνα.
Σχετικά με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε τη σημασία της Πολιτικής Συνοχής και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής για την μακροχρόνια οικονομική ανάπτυξη στο σύνολο των κρατών μελών της Ένωσης, και μίλησε για πολυδιάστατη διαπραγμάτευση που θα χρειαστεί χρόνο.
Σε ό,τι αφορά την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας, ο Πρωθυπουργός τόνισε την ανάγκη επενδύσεων σε κλάδους αιχμής και τομείς κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, όπως η ενέργεια, εξασφαλίζοντας ίσες ευκαιρίες χρηματοδότησης για όλες τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους και χώρας προέλευσης.
Στη συνέχεια, οι δύο ηγέτες έκαναν δηλώσεις στον Τύπο:
Κυριάκος Μητσοτάκης: Με ξεχωριστή χαρά υποδέχθηκα σήμερα στην Αθήνα τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η επίσκεψή σας, αγαπητέ μου António, στα πλαίσια της περιοδείας στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πιστεύω ότι αντανακλά τη δέσμευσή σας για έναν καλύτερο συντονισμό όλων των εταίρων, εν μέσω μάλιστα μίας εξαιρετικά ρευστής διεθνούς συγκυρίας, αλλά και για την καλύτερη επεξεργασία όσων θα μας απασχολήσουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατά το τρέχον εξάμηνο, και, όπως συζητήσαμε, αυτά είναι πάρα πολλά.
Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω εκφράζοντας τη στήριξή μας στους Πολωνούς εταίρους μας, οι οποίοι πρόσφατα υπερασπίστηκαν τα ανατολικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι σε μία ανοικτή παραβίαση του εναέριου χώρου τους.
Ως μέλη μιας ισχυρής Ευρώπης, μιας Ευρώπης η οποία δεν ενδίδει στον αναθεωρητισμό, οφείλουμε να αποδεικνύουμε και επί του πεδίου ότι δεν μπορεί να γίνει ανεκτή καμία παραβίαση της κυριαρχίας μας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.
Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε και τις εξελίξεις στο Ουκρανικό, το οποίο παραμένει πολύ ψηλά στις προτεραιότητές μας, να εκφράσουμε και πάλι δημόσια και τη στήριξή μας σε αυτή τη συνεννόηση η οποία γίνεται μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ηνωμένων Πολιτειών για τον τερματισμό του πολέμου και την έναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών.
Προφανώς μια συζήτηση η οποία πρέπει να γίνει με τη συμμετοχή της Ουκρανίας και προφανώς μόνο βάσει των θεμελιωδών προβλέψεων του Διεθνούς Δικαίου, με σεβασμό στο απαραβίαστο των συνόρων και σίγουρα με την τήρηση των απαραίτητων εγγυήσεων ασφαλείας, με σημαντικότερη, όπως συζητήσαμε, την ισχυρή αποτρεπτική δυνατότητα των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων.
Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε και τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή μας, στη Μέση Ανατολή, όπου στηρίζουμε έμπρακτα τις διαπραγματευτικές προσπάθειες για μία εκεχειρία. Καταβάλλονται τόσο από την Αμερική, από το Κατάρ, από την Αίγυπτο.
Είμαστε, όμως, πολύ ανήσυχοι μετά την ανεπίτρεπτη παραβίαση της εδαφικής κυριαρχίας του Κατάρ, κάτι το οποίο υπογράμμισα και προσωπικά στον Εμίρη του κράτους όταν επικοινώνησα μαζί του, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι πρέπει να αποφευχθεί οποιαδήποτε περαιτέρω κλιμάκωση στη Γάζα, η οποία επιδεινώνει την ήδη δραματική κατάσταση για τους αμάχους.
Θυμίζω ότι η Ελλάδα, αγαπητέ António, προσφέρει εδώ και καιρό σημαντική ανθρωπιστική βοήθεια, όχι μόνο μέσω των Διεθνών Οργανισμών αλλά και μέσω ρίψεων ανθρωπιστικού υλικού από την ελληνική Πολεμική Αεροπορία.
Με τον Πρόεδρο συζητήσαμε, επίσης, για την κοινή μας άμυνα. Είναι μια προοπτική την οποία, όπως ξέρετε, η Ελλάδα στηρίζει έμπρακτα, πιστεύοντας στην έννοια της στρατηγικής αυτονομίας της Ένωσης.
Μάλιστα, με αφορμή τα πρόσφατα συμβάντα στον εναέριο χώρο της Πολωνίας, είχα την ευκαιρία να επαναφέρω στη συζήτησή μας την ανάγκη -κατά την άποψή μας- να υπάρχει ένα κοινό ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό εργαλείο, το οποίο θα μπορεί να χρηματοδοτεί αμυντικές αγορές κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, όπως, παραδείγματος χάρη, η αντιαεροπορική, η αντιπυραυλική προστασία. Θεωρώ ότι η συζήτηση αυτή είναι ώριμη να γίνει και είμαι σίγουρος ότι θα τη διεξάγουμε σε επόμενες συναντήσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Σε ό,τι αφορά τώρα, τη συμμετοχή τρίτων χωρών σε αυτή τη νέα αμυντική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η δική μας θέση είναι σαφής: ότι σε μια ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική άμυνας δεν μπορούν να μετέχουν χώρες οι οποίες απειλούν ακόμα με πόλεμο μέλη της Ένωσης. Είναι πιστεύω στο χέρι τους να οικοδομήσουν καλές σχέσεις με την Ευρώπη, αλλά αυτό προϋποθέτει και έναν σεβασμό των αρχών της.
Συζητήσαμε τις μεγάλες προκλήσεις του μεταναστευτικού ζητήματος. Ένα θέμα το οποίο έχει συνέπειες τόσο στην κοινωνία όσο και στην οικονομία και στην ασφάλεια της πατρίδας μας, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης. Είχαμε, μετά από μια μακρά περίοδο ηρεμίας, δυστυχώς, σημαντικές αφίξεις τις τελευταίες 48 ώρες στην Κρήτη.
Αυτό επιβεβαιώνει ξανά την ανάγκη, αγαπητέ António, για μια ακόμα πιο συντονισμένη προσπάθεια προστασίας των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έτσι ώστε να μπορούμε να καταπολεμήσουμε αποτελεσματικά τα δίκτυα των διακινητών, τα οποία, δυστυχώς, εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο. Και νομίζω θα συμφωνήσουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να παρέχει κάθε δυνατή στήριξη στα κράτη της πρώτης γραμμής.
Συζητήσαμε, τέλος, και για τον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό. Είναι μια συζήτηση στην οποία η Ελλάδα προσέρχεται με σχέδιο, με σαφείς στόχους. Εκφράσαμε επί της αρχής τη θετική μας διάθεση απέναντι στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Γνωρίζουμε, όμως, και ποιες είναι οι δικές μας προτεραιότητες: η προστασία του φακέλου της συνοχής και της κοινής αγροτικής πολιτικής, αλλά και η συνολική στήριξη της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, χωρίς αυτό τελικά να αποβαίνει εις βάρος συγκεκριμένων κρατών.
Θα είναι μια δύσκολη συζήτηση αυτή, αν θυμηθούμε ότι την τελευταία φορά χρειαστήκαμε πέντε ολόκληρες μέρες για να μπορέσουμε να καταλήξουμε σε συμφωνία. Αλλά χαιρετίζω τη βούληση του Προέδρου Costa η συζήτηση αυτή να ολοκληρωθεί το αργότερο μέχρι τα τέλη του 2026.
Τέλος, στα ζητήματα της ανταγωνιστικότητας, επανέλαβα την πολύ μεγάλη έμφαση την οποία η Ελλάδα δίνει στη δημιουργία μιας πραγματικά κοινής ενεργειακής αγοράς, κάτι το οποίο θα σημαίνει σχετικά παρεμφερείς τιμές ενέργειας για όλα τα κράτη μέλη.
Είδαμε μία πρώτη βελτίωση φέτος το καλοκαίρι σε σχέση με αυτά τα οποία συνέβαιναν πέρυσι, όμως νομίζω ότι έχουμε ακόμα πολλή δουλειά να κάνουμε έτσι ώστε να μπορέσουμε να επενδύσουμε στις απαραίτητες διασυνδέσεις ώστε η ενέργεια πραγματικά να ρέει από τις φθηνότερες χώρες προς εκείνες που την έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.
Κλείνω, λοιπόν, αγαπητέ António, με την ευχή ότι τα εμπόδια τα οποία αντιμετωπίζουμε να είναι μόνο προσωρινά και οι δεσμοί που σφυρηλατούμε να είναι μόνιμοι. Το ίδιο και η δέσμευσή μας για μία Ευρώπη ισχυρή, η οποία θα υπηρετεί όλες τις Ευρωπαίες και όλους τους Ευρωπαίους.
Ευχαριστώ, λοιπόν, και πάλι. Σας ευχαριστώ για την επίσκεψή σας, για την εξαιρετική συνεργασία που έχουμε και για τις πολύ εποικοδομητικές συζητήσεις.
Στη συνέχεια οι δύο ηγέτες δέχθηκαν μία ερώτηση ο καθένας από δημοσιογράφους. Ακολουθεί η ερώτηση η οποία τέθηκε στον Πρωθυπουργό:
Σοφία Φασουλάκη (MEGA): Καλημέρα, κ. Πρόεδρε, κ. Πρωθυπουργέ. Σε λίγες εβδομάδες έχετε μπροστά σας ένα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όπου θα τεθούν ξανά τα θέματα ανταγωνιστικότητας έναν χρόνο μετά την έκθεση του Mario Draghi και τις συστάσεις του. Δυστυχώς, όμως, μόνο ένα πολύ μικρό μέρος, ένα 10% με 11% των συστάσεών του, φαίνεται ότι έχει εφαρμοστεί από τα κράτη μέλη. Και θα ήθελα να σας ρωτήσω: τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη για να μπορέσει πια να είναι ανταγωνιστική απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αλλά και την Κίνα; Θα πρέπει να τρέξει περισσότερο;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Κυρία Φασουλάκη, είχαμε πολλές συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την έκθεση Draghi αλλά και για την έκθεση Letta. Και θεωρώ ότι οι συνάδελφοι ως επί το πλείστον εκφράστηκαν θετικά, αν όχι κολακευτικά, για τις τολμηρές προτάσεις τις οποίες κατέθεσε ο κ. Draghi προκειμένου να γεφυρώσουμε αυτό το κενό ανταγωνιστικότητας το οποίο μας χωρίζει ειδικά με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Νομίζω, όμως, ότι είναι επίσης ακριβές ότι τότε κάποιοι από εμάς είχαμε εκφράσει μια επιφύλαξη για τη δυνατότητά μας να μετουσιώσουμε αυτές τις πολύ σημαντικές συστάσεις, από κάποιες θεωρητικές επισημάνσεις σε πρακτικές πολιτικές. Δεν έχουμε κάνει αρκετά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση. Και είμαι σίγουρος ότι και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συμμερίζεται αυτή την αίσθηση καθυστέρησης και χαμένου χρόνου.
Να δώσω ορισμένα παραδείγματα. Χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία την οποία ανέλαβε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μία εφ’ όλης της ύλης, omnibus νομοθεσία για τα ζητήματα της απλοποίησης και του περιορισμού της γραφειοκρατίας. Έχουμε, όμως, ζητήματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στον τομέα αυτόν έχουμε καθυστερήσεις.
Στο ζήτημα της κοινής ενεργειακής πολιτικής έχουν γίνει κάποια δειλά βήματα με τη δημιουργία μιας ομάδος εργασίας η οποία μελέτησε τα προβλήματα των διασυνδέσεων, αλλά ακόμα δεν έχουμε καταλήξει ούτε στο πώς θα εποπτεύουμε ενιαία την ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας ούτε πώς θα χρηματοδοτήσουμε τις απαραίτητες διασυνδέσεις, έτσι ώστε να μπορέσουμε πραγματικά να εκμεταλλευτούμε τις διαφορετικές πηγές ενέργειας προς όφελος όλων των ευρωπαίων καταναλωτών.
Στα ζητήματα της τραπεζικής ένωσης και Savings and Investment Union: τα συζητάμε εδώ και 10 χρόνια. Ουσιαστική πρόοδος ακόμα δεν έχει γίνει. Και εδώ θέλω να τονίσω ότι η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες που έμπρακτα αποδεικνύει ότι δεν φοβάται τις επενδύσεις ξένων τραπεζών σε ελληνικές τράπεζες. Χρειαζόμαστε να δημιουργήσουμε συνέργειες. Δεν μπορώ να πω το ίδιο για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Πριν από τρεις μέρες συμμετείχα σε μια πολύ ενδιαφέρουσα δημόσια συζήτηση με έναν εκ των κορυφαίων επιστημόνων στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, στην οποία συμμετείχαν και πάρα πολλές νέες νεοφυείς ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται στον τομέα της τεχνολογίας και ειδικά της τεχνητής νοημοσύνης.
Τι μας λένε αυτές οι επιχειρήσεις; Δημιουργείστε, επιτέλους, το λεγόμενο «28ο νομικό καθεστώς», έτσι ώστε να μπορούν οι επιχειρήσεις αυτές να παρέχουν υπηρεσίες και προϊόντα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν εκμεταλλευόμαστε σήμερα τη δύναμη της κοινής αγοράς μας στον βαθμό τον οποίο θα μπορούσαμε να το κάνουμε.
Και βέβαια, ο κ. Draghi είπε και κάτι πολύ σημαντικό: αν έχουμε μεγάλες φιλοδοξίες, χρειαζόμαστε και χρηματοδοτικά εργαλεία για να τις πετύχουμε. Άρα, αν η συζήτηση για τον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό, το MFF, αρχίσει στη λογική ότι πρέπει να το μικρύνουμε, τότε θα μικρύνουμε και τις φιλοδοξίες μας. Υπάρχει ένα κενό μεταξύ των φιλοδοξιών μας και των χρηματοδοτικών εργαλείων που έχουμε.
Και για να κλείσω από εκεί που τελείωσε την προηγούμενη απάντησή του ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είναι σαφές στο δικό μου το μυαλό ότι χρειαζόμαστε ένα διακριτό χρηματοδοτικό εργαλείο ευρωπαϊκού δανεισμού, ευρωπαϊκής χρηματοδότησης στον τομέα της άμυνας, που θα χρηματοδοτήσει ευρωπαϊκά κοινά αγαθά, τα οποία θα αφορούν την ασφάλεια όλων μας. Θα το λέγαμε ένα μικρό NextGenerationEU -μικρό σε σχέση με αυτό το οποίο ήταν το NextGenerationEU- ειδικά για την άμυνα.
Άρα, νομίζω ότι η μεγάλη πρόκληση και η δυσκολία την οποία έχουμε είναι να πείσουμε τους συναδέλφους μας ότι απέναντι σε αυτές τις μεγάλες προκλήσεις χρειάζονται τολμηρές κινήσεις και τολμηρά άλματα.
Ο κ. Draghi τα περιέγραψε στη μελέτη του. Θα ήταν, θα έλεγα, πολύ αρνητικό για την Ευρώπη αν αυτή η μελέτη καταλήξει απλά σε ένα συρτάρι ως ένα σημείο αναφοράς μίας ενδιαφέρουσας άσκησης επί χάρτου, που δεν μετουσιώθηκε ποτέ στην πραγματικότητα.
