Με έντονο τρόπο εξέφρασε το πρωί της Δευτέρας ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης την αποδοκιμασία της Ελλάδας για τη στάση και τις ενέργειες της προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, η οποία ορκίστηκε στο όνομα της «Μακεδονίας» και όχι στη «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» όπως προβλέπεται από τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Ο πρωθυπουργός στην ανάρτησή του στο Facebook κάνει λόγο για «πρωτοβουλία παράνομη και ανεπίτρεπτη» και «πράξη, η οποία παραβιάζει τη Συμφωνία των Πρεσπών και το ίδιο το Σύνταγμα του κράτους της. Ναρκοθετώντας, όμως, και το μέλλον του, όπως ήδη δήλωσαν η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ».
Παράλληλα διαμηνύει ότι «η Ελλάδα απορρίπτει χειρισμούς όπως αυτούς με τους οποίους εγκαινιάζει τη θητεία της η κυρία Σιλιάνοφσκα» την οποία «καλεί να επανέλθει στα νόμιμα καθήκοντά της και στις συμπεριφορές που απορρέουν από τον ρόλο της».
«Δηλώνουμε κατηγορηματικά ότι δεν θα δεχτούμε παρόμοια ολισθήματα. Και επαναλαμβάνουμε ότι κάθε πρόοδος στις διμερείς σχέσεις, όπως και κάθε βήμα των Σκοπίων προς την Ευρώπη εξαρτώνται από την ειλικρινή τήρηση των συμφωνηθέντων. Από τη σωστή χρήση της συνταγματικής ονομασίας της γειτονικής χώρας. Και, ασφαλώς, από την αποφυγή προκλήσεων» καταλήγει ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Αναλυτικά όσα αναφέρει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην ανάρτησή του
«Η προκλητική επιλογή της νέας Προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας να παραβεί το επίσημο κείμενο του όρκου της και να αποκαλέσει τη χώρα της με διαφορετικό όνομα αποτελεί πρωτοβουλία παράνομη και ανεπίτρεπτη. Πράξη, η οποία παραβιάζει τη Συμφωνία των Πρεσπών και το ίδιο το Σύνταγμα του κράτους της. Ναρκοθετώντας, όμως, και το μέλλον του, όπως ήδη δήλωσαν η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.
Είναι γνωστό ότι, ως αντιπολίτευση, η Νέα Δημοκρατία καταψήφισε τη Συμφωνία του 2019. Προειδοποιώντας, μάλιστα, τότε, για τα προβλήματα που θα δημιουργούσαν οι αστοχίες της. Ως κυβέρνηση, ωστόσο, σεβαστήκαμε την ελληνική υπογραφή σε μία διεθνή συνθήκη, δεσμευτική για τη χώρα. Δυστυχώς, η πρόσφατη εξέλιξη δικαιώνει τη σταθερά επιφυλακτική θέση μας.
Η Ελλάδα απορρίπτει χειρισμούς όπως αυτούς με τους οποίους εγκαινιάζει τη θητεία της η κυρία Σιλιάνοφσκα. Την καλεί να επανέλθει στα νόμιμα καθήκοντά της και στις συμπεριφορές που απορρέουν από τον ρόλο της. Δηλώνουμε κατηγορηματικά ότι δεν θα δεχτούμε παρόμοια ολισθήματα. Και επαναλαμβάνουμε ότι κάθε πρόοδος στις διμερείς σχέσεις, όπως και κάθε βήμα των Σκοπίων προς την Ευρώπη εξαρτώνται από την ειλικρινή τήρηση των συμφωνηθέντων. Από τη σωστή χρήση της συνταγματικής ονομασίας της γειτονικής χώρας. Και, ασφαλώς, από την αποφυγή προκλήσεων.»
Το χρονικό
Η νεα πρόεδρος στα Σκόπια, Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, πιστή στις προεκλογικές εξαγγελίες της, στη χθεσινή τελετή ορκωμοσίας της στο Κοινοβούλιο στα Σκόπια αλλοίωσε τον όρκο και αντι να ορκισθεί ως πρόεδρος της Δημοκρατίας της Βορείας Μακεδονίας, παραλείποντας το «Βόρεια» ορκίσθηκε ως πρόεδρος της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας», σε μια παραβίαση όχι μόνο της Συμφωνίας των Πρεσπών αλλά και του ίδιου του Συντάγματος της χώρας της. Ετσι προκάλεσε την πρώτη κρίση με την Ελλάδα καθώς η Ελληνίδα πρέσβης Σ.Φιλιππίδου είχε λάβει οδηγίες από την Αθήνα και αποχώρησε από την τελετή.
Достојна и горда МАКЕДОНИЈА!
Историски момент, честитки од срце!#НикогашСевернаСамоМакедонија pic.twitter.com/LXvqAVxHNg
— Боби (@BatmanSaysT) May 12, 2024
Η κίνηση της κυρίας Σιλιάνοφσκα προκάλεσε ομοβροντία αντιδράσεων όχι μόνο από την Αθήνα αλλά και από την Ε.Ε. καθώς η Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ενταξιακής πορείας της χώρας, κάτι που έχει αποτυπωθεί σε μια σειρά κείμενα αλλά και στα Συμπεράσματα των Συνόδων Κορυφής της Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια.
Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών προειδοποίησε ότι «η περαιτέρω πρόοδος στις διμερείς σχέσεις Αθήνας – Σκοπίων, καθώς και η ευρωπαϊκή πορεία των γειτόνων, εξαρτώνται από την πλήρη εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών και κυρίως από τη χρήση της συνταγματικής ονομασίας της χώρας». Και διευκρίνισε επίσης την κυβερνητική στάση τονίζοντας ότι η «ελληνική κυβέρνηση, παρά τις αντιρρήσεις που είχε εκφράσει ως αντιπολίτευση κατά την κύρωση της συμφωνίας, τη σεβάστηκε ως επικυρωθείσα διεθνή συνθήκη που υπερέχει κάθε άλλης διάταξης νόμου».
📌 Ανακοίνωση Υπουργείου Εξωτερικών σχετικά με την τελετή ορκωμοσίας της Προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας
🔗 https://t.co/gvRbhJFZJm pic.twitter.com/BpL4bbr4iq
— Υπουργείο Εξωτερικών (@GreeceMFA) May 12, 2024
Ακολούθησαν αντιδράσεις και από την Ε.Ε. που κάθε άλλο παρά θα ήθελε να ανοίξει και παλι ένα θέμα που αποτέλεσε ανοιχτή πληγή για σχεδόν τρεις δεκαετίες στα Δυτικά Βαλκάνια. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ουρσουλα φον ντερ Λάιεν, κάλεσε τη Βόρεια Μακεδονία να εφαρμόσει απαρέγκλιτα τη Συμφωνία των Πρεσπών προκειμένου να συνεχιστεί η πορεία της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο εκπρόσωπος του Ύπατου Εκπροσώπου για την εξωτερική πολιτική της Ε.Ε. εξέφρασε την «λύπη της Ε.Ε. για το γεγονός ότι η νέα Πρόεδρος στα Σκόπια, Πρόεδρος Σιλιανκοφκσα-Ντάνκοβα, δεν χρησιμοποίησε το συνταγματικό όνομα της χώρας κατά τη σημερινή τελετή ορκωμοσίας» προσθέτοντας ότι η «ΕΕ υπενθυμίζει τη σημασία του πλήρους σεβασμού των υφιστάμενων, νομικά δεσμευτικών συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένης της Συμφωνίας των Πρεσπών με την Ελλάδα».
For North Macedonia to continue its successful path on EU accession it is paramount that the country continues on the path of reforms and full respect for its binding agreements, including the Prespa Agreement.
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) May 12, 2024
Αλλα και ο προεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισελ με ανάρτηση του στο Χ χαρακτηρίζει «πολύ απογοητευτικό το γεγονός ότι η νέα πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας δεν χρησιμοποίησε το συνταγματικό όνομα της χώρας κατά τη σημερινή (σ.σ. χθεσινή) τελετή ορκωμοσίας» και επισημαίνει ότι «η ΕΕ υπενθυμίζει τη σημασία της συνεχούς εφαρμογής των νομικά δεσμευτικών συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας των Πρεσπών με την Ελλάδα».
Very disappointing that the new President of North Macedonia @gogamkd did not use the constitutional name of the country during today’s oath ceremony.
The EU recalls the importance of continued implementation of legally binding agreements, including Prespa agreement with Greece.— Charles Michel (@CharlesMichel) May 12, 2024