Από την περασµένη Παρασκευή, 8 Νοεµβρίου, το προσχέδιο νέου νόµου για τον έλεγχο της χρήσης αλκοόλ και καπνικών προϊόντων βρίσκεται στα χέρια του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Το προσχέδιο αυτό επεξεργάστηκαν ο υφυπουργός Υγείας, αρμόδιος για τις εξαρτήσεις, Δημήτρης Βαρτζόπουλος, και ο υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης. Στόχος του νόμου είναι η αυστηροποίηση των διατάξεων που απαγορεύουν τόσο το κάπνισμα σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους όσο και την πώληση ή το σερβίρισμα αλκοόλ και καπνικών προϊόντων σε ανήλικους.
Σύμφωνα με πληροφορίες από την «Κυριακάτικη Απογευματινή», οι αλλαγές στη νομοθεσία για την παροχή αλκοόλ και καπνικών προϊόντων σε ανήλικους θα δημοσιοποιηθούν επίσημα από την κυβέρνηση σύντομα, ενδεχομένως και μέσα στην επόμενη εβδομάδα.
Επαναποινικοποίηση της παροχής αλκοόλ και καπνικών προϊόντων σε ανήλικους
Οι αλλαγές θα περιλαμβάνουν την επαναφορά της ποινικής διάταξης που καθιστά πλημμέλημα τη χορήγηση αλκοόλ και καπνικών προϊόντων σε ανήλικους. Η ποινική αυτή διάταξη είχε καταργηθεί πριν από λίγα χρόνια από την προηγούμενη κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝ.ΕΛ. Επίσης, προβλέπεται υποχρέωση για κάθε πωλητή να επαληθεύει την ηλικία των πελατών, με επίδειξη επίσημων εγγράφων και δυνατότητα άμεσης ψηφιακής επαλήθευσης. Οι διοικητικές κυρώσεις θα γίνουν πιο αυστηρές για τη συγκεκριμένη παράβαση, ακόμα και από την πρώτη κιόλας παραβίαση.
Με τις ίδιες αλλαγές, καταργείται η εξαίρεση των ιδιωτικών εκδηλώσεων από τις γενικές διατάξεις του νόμου. Από εδώ και στο εξής, οι εκδηλώσεις αυτές θα πρέπει να δηλώνονται εγγράφως στις αρμόδιες αρχές, όπως η Ελληνική Αστυνομία, ο δήμος και η περιφέρεια, και να υπόκεινται στις σχετικές διατάξεις.
Η Ελληνική Αστυνομία θα αναλάβει τον βασικό ελεγκτικό ρόλο, συνεπικουρούμενη από τη Δημοτική Αστυνομία, το Λιμενικό και την Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ).
Υποχρεωτική επίδειξη ταυτότητας και απαγόρευση πώλησης καπνικών προϊόντων σε ανήλικους
Η νομοθεσία θα απαιτεί πλέον την επίδειξη ταυτότητας για την αγορά καπνικών προϊόντων και θα απαγορεύει πλήρως την πώληση όλων των καπνικών προϊόντων σε ανήλικους, είτε αυτά εισπνέονται είτε μασώνται. Επιπλέον, θα τεθούν συγκεκριμένες ρυθμίσεις για προϊόντα που καπνίζονται, θερμαίνονται ή ατμίζονται, κάθε είδους καπνικής, φυτικής ή άλλης προέλευσης.
Νέα σύσταση της Κομισιόν
Η ελληνική κυβέρνηση σκοπεύει να εφαρμόσει τη νέα σύσταση της Κομισιόν, της 17ης Σεπτεμβρίου 2024, η οποία ενισχύει τις πολιτικές για περιβάλλον χωρίς καπνό. Η σύσταση προτείνει να επεκταθούν οι πολιτικές στους εξωτερικούς χώρους, όπως παιδικές χαρές, πάρκα αναψυχής, πισίνες, υπαίθριοι χώροι υγειονομικής περίθαλψης και εκπαιδευτικοί χώροι. Προβλέπει επίσης επέκταση των πολιτικών σε νέα προϊόντα, όπως θερμαινόμενα καπνικά προϊόντα και ηλεκτρονικά τσιγάρα, τα οποία χρησιμοποιούνται συχνά από νεαρά άτομα. Οι αρνητικές επιπτώσεις από τη χρήση αυτών των προϊόντων περιλαμβάνουν σοβαρά αναπνευστικά και καρδιαγγειακά νοσήματα.
Τα ποσοστά εξάρτησης από το αλκοόλ και οι παράγοντες κινδύνου
Ο Χρήστος Λιάπης, επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και πρόεδρος του ΚΕΘΕΑ, ανέλυσε τα δεδομένα σχετικά με τη χρήση αλκοόλ από τους εφήβους. Σύμφωνα με τις σχετικές μελέτες, οι νέοι που ξεκινούν να καταναλώνουν αλκοόλ πριν από την ηλικία των 14 ετών έχουν έως και 4 φορές υψηλότερα ποσοστά εξάρτησης από όσους ξεκινούν μετά τα 20 έτη.
Η πρώιμη έκθεση στο αλκοόλ κατά την εφηβική ηλικία συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα προβληµατικής χρήσης ή εξάρτησης, τόσο από αλκοόλ όσο και από άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες στην ενήλικη ζωή. Έφηβοι που καταναλώνουν αλκοόλ εμφανίζουν συχνά ελλείμματα στις νοητικές και νευρολογικές ικανότητές τους, όπως στην προσοχή, τη μνήμη, τις οπτικοχωρικές και εκτελεστικές λειτουργίες. Εμφανίζονται επίσης αλλοιώσεις στη φαιά και λευκή ουσία του εγκεφάλου, σύμφωνα με απεικονιστικές μελέτες.
Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν την εμφάνιση εξαρτητικών μοτίβων. Ενώ η ηλικία έναρξης χρήσης φαίνεται να επηρεάζεται κυρίως από το περιβάλλον, η κληρονομικότητα σχετίζεται με την ποσότητα κατανάλωσης ανά περιστατικό υπερβολικής χρήσης.
Η πρόληψη της πρώιμης πρόσβασης των εφήβων στο αλκοόλ και σε εξαρτησιογόνες ουσίες είναι κρίσιμη. Οι στρατηγικές και τα μέτρα πρόληψης στα σχολεία, οι δράσεις ενημέρωσης για τους γονείς και την κοινότητα, είναι απαραίτητα για την αποτροπή αυτής της τάσης.
Ο Χρήστος Λιάπης είναι επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και πρόεδρος του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ).
