Θετική εκτιμάται από τους πολιτικούς αναλυτές η χθεσινή συνάντηση του Ερντογάν με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Οι δυο τους ανέλυσαν μία σειρά από θέματα όπως τη στενότερη συνεργασία των δύο κρατών σε θέματα άμυνας, ενέργειας, εμπορίου και περιφερειακών ζητημάτων. Όπως μεταδίδει το Bloomberg, οι δύο ηγέτες επιχείρησαν να επιλύσουν μια σειρά από μακροχρόνια ζητήματα που έχουν δημιουργήσει ένταση. Ο Τραμπ δεν παρέλειψε να αφήσει αιχμές για την αγορά ρωσικού πετρελαίου από την Τουρκία ενώ άφησε ανοιχτό και το ζήτημα η Τουρκία να αποκτήσει μαχητικά F-35.
«Θα ήθελα να σταματήσει να αγοράζει πετρέλαιο από τη Ρωσία, ενώ συνεχίζει την έφοδο εναντίον της Ουκρανίας», είπε ο Τραμπ. Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι πιστεύει ότι το Κίεβο μπορεί να επιτύχει τη νίκη εναντίον της Μόσχας, σε μια άλλη προσπάθεια να ασκήσει πίεση στον Ρώσο ηγέτη Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η επίσκεψη του Ερντογάν στο Λευκό Οίκο, η πρώτη του μετά από έξι χρόνια, αποτέλεσε μια ευκαιρία για τις ΗΠΑ και την Τουρκία να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις τους, καθώς οι δύο σύμμαχοι του ΝΑΤΟ διαπραγματεύονται μια σειρά αμυντικών συμφωνιών, περιφερειακών συγκρούσεων και ανταγωνισμού με τη Ρωσία και την Κίνα.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι θα συζητήσει την επιθυμία του Ερντογάν να επανενταχθεί στο πρόγραμμα μαχητικών F-35, αλλά δεν δεσμεύτηκε να επιτρέψει την επανένταξη της Άγκυρας. Ο Αμερικανός δήλωσε ωστόσο ότι, αν είχε μια καλή συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του, οι κυρώσεις εναντίον αξιωματούχων της χώρας θα μπορούσαν να αρθεί «σχεδόν αμέσως». Πρόσθεσε, δε, ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί μια συμφωνία μέχρι το τέλος της ημέρας.
Όταν μετά τη συνάντηση ρωτήθηκε αν είχε ανοίξει τον δρόμο για μια συμφωνία σχετικά με τα F-35, ο Τραμπ απάντησε αόριστα: «Θα μπορέσω εύκολα αν το θελήσω. Μπορεί να το κάνουμε, μπορεί να το κάνουμε». Συνέχισε λέγοντας ότι «εξαρτάται. Θα κάνει κάτι για εμάς», χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για τη συζήτηση.
Γιατί δεν δίνονται μαχητικά F-35 στην Τουρκία
Οι δύο χώρες βρίσκονται σε μακροχρόνια διαμάχη σχετικά με το πρόγραμμα των αεροσκαφών F-35 της Lockheed Martin Corp. Η Τουρκία ήταν αρχικά εταίρος στην ανάπτυξη του πιο προηγμένου πολεμικού αεροσκάφους της Lockheed, αλλά αποκλείστηκε από το πρόγραμμα μετά την αγορά του ρωσικού συστήματος αεροπορικής άμυνας S-400. Η αγορά αυτή οδήγησε σε κυρώσεις από το Κογκρέσο που στοχεύουν την αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας και εξακολουθούν να ισχύουν.
Ο Τραμπ πρόσφατα ανέφερε ότι υπάρχει πιθανότητα επίλυσης της διαμάχης. Η Άγκυρα αρνήθηκε να εγκαταλείψει τα S-400, όπως απαιτεί η Ουάσιγκτον, αλλά ελπίζει ότι ένας συμβιβασμός σχετικά με την ανάπτυξή τους θα μπορούσε να ανοίξει ξανά την πόρτα για την αγορά των F-35. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε την Πέμπτη ότι θα συζητήσει με τον Ερντογάν την αγορά του συστήματος πυραυλικής άμυνας Patriot, μιας αμερικανικής εναλλακτικής λύσης για τα S-400.
Η Τουρκία εξαρτάται από την στρατιωτική και διπλωματική υποστήριξη των ΗΠΑ, και η δέσμευσή της στη συμμαχία του ΝΑΤΟ θεωρείται ευρέως ως βαρόμετρο για τις προοπτικές μιας σημαντικής οικονομίας της Μέσης Ανατολής. Η αποκατάσταση ορισμένων από τις μακροχρόνιες ρήξεις μεταξύ των χωρών θα μπορούσε, επίσης, να είναι κρίσιμη για την ενίσχυση του ΝΑΤΟ, καθώς η συμμαχία αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις από μια πρόσφατα ενδυναμωμένη Ρωσία και με τον Τραμπ να επιδιώκει την άμβλυνση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή που πυροδοτήθηκαν από τον πόλεμο του Ισραήλ.
Τραμπ για Ερντογάν: «Του αρέσει να είναι ουδέτερος»
Ο Τραμπ δήλωσε την Πέμπτη ότι ο Ερντογάν θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο στο να πείσει τον Πούτιν να σταματήσει τις εχθροπραξίες, λέγοντας ότι ο Τούρκος ηγέτης χαίρει σεβασμού τόσο στη Μόσχα όσο και στο Κίεβο, αλλά επανέλαβε τη θέση του ότι ο περιορισμός των εισαγωγών ρωσικής ενέργειας είναι ο καλύτερος τρόπος για να αυξηθεί η πίεση στη Μόσχα.
«Νομίζω ότι θα μπορούσε να έχει μεγάλη επιρροή αν το ήθελε. Αυτή τη στιγμή είναι πολύ ουδέτερος. Του αρέσει να είναι ουδέτερος», δήλωσε ο Τραμπ. «Και εμένα μου αρέσει να είμαι ουδέτερος, αλλά είναι κάποιος που, αν εμπλακεί, το καλύτερο που θα μπορούσε να κάνει είναι να μην αγοράζει πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία».
Σε ξεχωριστή συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο αργότερα την Πέμπτη, μετά τις συζητήσεις τους, οι δημοσιογράφοι ρώτησαν τον Τραμπ αν εξασφάλισε τη δέσμευση του Ερντογάν να σταματήσει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο. Ο πρόεδρος είπε ότι δεν ήθελε να απαντήσει και τελικά είπε ότι πίστευε ότι ο Ερντογάν θα σταματούσε αν του το ζητούσε.
Ο Τραμπ στράφηκε στην Ουγγαρία, έναν άλλον αγοραστή της Ρωσίας. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ είπε ότι κατανοούσε ότι οι απαιτήσεις του για περιορισμό των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου ήταν εφοδιαστικά δύσκολες για ορισμένες οικονομίες, σημειώνοντας ότι η Ουγγαρία, με ηγέτη τον σύμμαχο Βίκτορ Όρμπαν, ήταν απομονωμένη.
Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής ενέργειας της Τουρκίας, παρέχοντας το 66% των εισαγωγών πετρελαίου και το 41% των εισαγωγών φυσικού αερίου της χώρας πέρυσι, σύμφωνα με στοιχεία της εθνικής ρυθμιστικής αρχής. Η Τουρκία έχει επιδιώξει να διαφοροποιήσει το μείγμα εφοδιασμού της με φυσικό αέριο τις τελευταίες εβδομάδες με μια σειρά συμφωνιών για την αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ, ιδίως με μια 20ετή σύμβαση που υπογράφηκε αυτή την εβδομάδα με την εμπορική εταιρεία Mercuria Energy Group Ltd.
Η Ευρώπη, η οποία χρειάζεται να εισάγει ενέργεια από αλλού για να καλύψει τις ανάγκες της, αγοράζει μεγάλες ποσότητες καυσίμων από την Ινδία και την Τουρκία, οι οποίες αγοράζουν αργό πετρέλαιο από τη Ρωσία και στη συνέχεια το επεξεργάζονται για να το πουλήσουν στο εξωτερικό.
Bloomberg: Έχουν πολλά να κερδίσουν από τη βελτίωση των σχέσεων
Ο Τραμπ και ο Ερντογάν είχαν μια τεταμένη σχέση στο παρελθόν -που σηματοδοτήθηκε από μια δύσκολη συνάντηση στον Λευκό Οίκο τον Νοέμβριο του 2019 κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Τραμπ- αλλά τόσο η Άγκυρα όσο και η Ουάσιγκτον έχουν πολλά να κερδίσουν από τη βελτίωση των σχέσεων, σχολιάζει το Bloomberg.
«Αυτός είναι ένας άνθρωπος με πολύ ισχυρές απόψεις. Συνήθως, δεν μου αρέσουν οι άνθρωποι με ισχυρές απόψεις», είπε ο Τραμπ για τον Τούρκο ομόλογό του. «Πάντα μου αρέσει αυτός, αλλά είναι δύσκολος».
Συμφωνία για την αγορά 75 Boeing
H τουρκική αεροπορική εταιρία Turkish Airlines ανακοίνωσε σήμερα ότι αποφάσισε να αγοράσει 75 αεροσκάφη από την Boeing, τα 50 από αυτά σε παραγγελία και τα 25 σε καθεστώς εναλλακτικής επιλογής (option) για τους τύπους B787-9 και B-787-10.
Σε μία ανακοίνωση προς το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης η τουρκική αεροπορική εταιρία ανέφερε ότι έχει ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις με την Boeing για τη συνολική αγορά 150 αεροσκαφών. Από αυτά, τα 100 σε παραγγελία και τα υπόλοιπα 50 σε καθεστώς εναλλακτικής επιλογής για τους τύπους 737-8/10 MAX.
Σύμφωνα με την Turkish Airlines οι παραγγελίες για τα αεροσκάφη 737-8/10 MAX θα γίνουν ανάλογα με την επιτυχή κατάληξη των συζητήσεων που διεξάγονται με την εταιρία παραγωγής κινητήρων CFM International.
Επίσης, σύμφωνα με το Atlantic Council, προχώρησαν και σε δύο σημαντικές συμφωνίες που αφορούν τον τομέα της ενέργειας: η μία για την αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) αξίας 43 δισεκατομμυρίων δολαρίων για είκοσι χρόνια και η άλλη για μικρούς ατομικούς αντιδραστήρες.
