Με θετικό για την Ελλάδα αποτέλεσμα ολοκληρώθηκαν οι πολύωρες διαπραγματεύσεις στο έκτακτο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον νέο Κλιματικό Νόμο, ύστερα από έναν μαραθώνιο διαβουλεύσεων, που διήρκεσε περισσότερο από 24 ώρες και ολοκληρώθηκε στις 9 το πρωί ώρα Βρυξελλών.
Η ελληνική αντιπροσωπεία, με επικεφαλής τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου, κατάφερε να ενσωματώσει στο τελικό κείμενο δύο βασικές της προτεραιότητες: την ανάγκη ύπαρξης ρήτρας αναθεώρησης του στόχου για τη μείωση των εκπομπών και την πρόβλεψη μέτρων, που θα διασφαλίζουν την κοινωνική και περιφερειακή συνοχή καθώς και την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Ο κ. Παπασταύρου, συνοδευόμενος από τον γενικό γραμματέα Περιβάλλοντος και Υδάτων Πέτρο Βαρελίδη και τον αναπληρωτή μόνιμο αντιπρόσωπο της Ελλάδας στην ΕΕ Ευθύμιο Κωστόπουλο, προσήλθε στις συνομιλίες, τονίζοντας ότι η κλιματική πολιτική πρέπει να είναι «ρεαλιστική, δίκαιη και οικονομικά βιώσιμη». Οι ελληνικές θέσεις έτυχαν ευρείας στήριξης από χώρες όπως η Ιταλία, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία, γεγονός που επέτρεψε να υιοθετηθούν τελικά από το Συμβούλιο.
Το τελικό κείμενο προβλέπει στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 85% έως το 2040 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, ενώ προβλέπεται ένα επιπλέον 5%, που μπορεί να καλυφθεί μέσω διεθνών πιστωτικών μορίων από χώρες εκτός της ΕΕ. Παράλληλα, εισάγεται ρήτρα επανεξέτασης του στόχου, η οποία επιτρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, να προβλέπονται επιπλέον ευελιξίες για τα κράτη-μέλη και, εφόσον κριθεί αναγκαίο, να αναθεωρείται ο ίδιος ο στόχος του 2040. Η απόφαση αυτή αντανακλά την πάγια ελληνική θέση ότι η κλιματική μετάβαση πρέπει να προχωρήσει χωρίς να διαρραγεί ο κοινωνικός ιστός και χωρίς να πληγεί η ευρωπαϊκή βιομηχανία.
Ιδιαίτερης σημασίας θεωρείται επίσης η αύξηση του ποσοστού των διεθνών πιστωτικών μορίων από 3% σε 5%, με πιλοτική εφαρμογή που θα ξεκινήσει ήδη από το 2031, πέντε χρόνια νωρίτερα από ό,τι είχε αρχικά προταθεί. Παράλληλα, το νέο σύστημα εμπορίας ρύπων για κτίρια και οδικές μεταφορές (ETS2) αναβάλλεται για ένα έτος, από το 2027 στο 2028, προκειμένου να εξασφαλιστεί ομαλότερη εφαρμογή στα κράτη-μέλη και στους πολίτες.
Με ελληνική πρωτοβουλία, στο τελικό ανακοινωθέν ενσωματώθηκε ρητή αναφορά ότι όλες οι μελλοντικές νομοθετικές προτάσεις, που θα προκύψουν από τον Κλιματικό Νόμο θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την κοινωνική συνοχή και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και των εξαγωγών, την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, τη γεωγραφική ισορροπία στην πρόσβαση σε επενδύσεις και χρηματοδοτήσεις, καθώς και την προστασία της ναυτιλίας και των νησιωτικών περιοχών. Επίσης, προβλέπεται ιδιαίτερη μέριμνα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τους αγρότες και τα ευάλωτα νοικοκυριά, με στόχο να αποφευχθεί η ενεργειακή φτώχεια και να περιοριστούν οι αυξήσεις στις τιμές καταναλωτή.
