Συνεδρίασε εκτάκτως ο Εθνικός Οργανισμός Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ) μετά και την παρολίγον τραγωδία στις Αφίδνες, όταν αμαξοστοιχία προσέκρουσε σε πεσμένα δέντρα με αποτέλεσμα να υποστεί σοβαρές υλικές ζημιές αφού κορμός εισήλθε στην καμπίνα του μηχανοδηγού, χωρίς ευτυχώς να υπάρξουν τραυματισμοί.
Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ μετά την έκτακτη σύσκεψη της Κυριακής και ενώ είχε ήδη αρχίσει το «μπαλάκι» των ευθυνών από φορέα σε φορέα απηύθυνε αυστηρό τελεσίγραφο προς τον ΟΣΕ για τον άμεσο καθαρισμό του δικτύου και την απομάκρυνση κορμών από τις γραμμές.
Σε απόφασή του ο ΟΕΔΑΣΑΑΜ αναφέρει ότι «ανεξαρτήτως ευθύνης καθαρισμού και αν αυτή ανήκει στον ΟΣΕ ή στη Γενική Διεύθυνση Δασών ή οποιονδήποτε άλλο δημόσιο φορέα, καλούνται οι υπεύθυνοι του ΟΣΕ σε συνεργασία με τους αρμόδιους κρατικούς φορείς να προβούν σε άμεσο, πλήρη και αποτελεσματικό έλεγχο του συνόλου του εθνικού σιδηροδρομικού δικτύου και να προβούν σε καθαρισμό όλων των επικίνδυνων για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων σημείων από δένδρα, κλαδιά και άλλα τυχόν φερτά υλικά».
Ο ΟΣΕ έχει προθεσμία μέχρι τέλος Οκτωβρίου για να προβεί στους απαραίτητους καθαρισμούς στο δίκτυο αλλά και να προγραμματίζει επαναλαμβανόμενους ελέγχους. «Ο έλεγχος και ο καθαρισμός οφείλει να συμβεί το συντομότερο δυνατό και το αργότερο έως τις 31/10/2024, και κατόπιν να επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα και δη κατ’ ελάχιστον μια φορά κάθε μήνα».
Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ μιλάει για «ανεπαρκή καθαρισμό του δικτύου» και προχώρησε σε αυστηρές συστάσεις στον ΟΣΕ καθώς παρατηρείται αύξηση σε παρόμοια περιστατικά.
Η απόφαση, που βρίσκεται αναρτημένη στη Διαύγεια, τονίζει ότι «έχει παρατηρηθεί αύξηση των συμβάντων την τελευταία περίοδο, με αιτία τον ανεπαρκή καθαρισμό του δικτύου και την απομάκρυνση κλαδιών και δέντρων σε απόσταση ασφαλείας κατ΄ ελάχιστον 10 μέτρων εκατέρωθεν της σιδηροδρομικής γραμμής. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα και το σοβαρό συμβάν του Σαββάτου 14/9/24 όταν δέντρο έπεσε πάνω στη μηχανή αμαξοστοιχίας στην περιοχή Αφιδνών».
«Δεν υπήρξε αίτημα του ΟΣΕ για καθαρισμό»
Όπως είπε και ο Γενικός Γραμματέας Δασών Ευστάθιος Σταθόπουλος στο Newsbomb.gr και την Αναστασία Γκολέμη ο ΟΣΕ δεν είχε υποβάλει ποτέ αίτημα στο δασαρχείο για έλεγχο και καθαρισμό της περιοχής, ενώ παρόλο που ο ΟΣΕ έκανε κάποιους καθαρισμούς με δική του πρωτοβουλία, ο κ. Σταθόπουλος τόνισε ότι αυτό καθιστά την επίβλεψη υποκειμενική. Ο νόμος, που ισχύει εδώ και 45 χρόνια, προβλέπει την ανάγκη καθαρισμού δέκα μέτρων εκατέρωθεν των γραμμών, κάτι που δεν έγινε σύμφωνα με το Δασαρχείο.
Στον αντίποδα, σε δηλώσεις του στα τηλεοπτικά μέσα, ο πρόεδρος του ΟΣΕ, Γιάννος Γραμματίδης έριξε την ευθύνη ξεκάθαρα στο δασαρχείο ισχυριζόμενος ότι ο ΟΣΕ «δεν μπορεί να κόψει δέντρα χωρίς την έγκριση του δασαρχείου», ωστόσο, ο Γενικός Γραμματέας Δασών μέσω του Newsbomb.gr ξεκαθάρισε ότι εδώ και 45 χρόνια είναι σε ισχύ νόμος για υποχρέωση των εταιρειών που ασκούν συγκοινωνιακό έργο να καθαρίζουν τα δέντρα δίπλα στις γραμμές, με μια απλή ενημέρωση προς το οικείο Δασαρχείο.
«Εδώ και 45 χρόνια ισχύει νόμος ο οποίος αναφέρει ότι η εταιρεία που ασκεί το συγκοινωνιακό έργο πρέπει να καθαρίζει δέκα μέτρα εκατέρωθεν της γραμμής επιπλέον πρέπει να ενημερώσει το Δασαρχείο», ανέφερε ο Ευστάθιος Σταθόπουλος στο Newsbomb.gr.
«Όσον αφορά το περιστατικό που έλαβε χώρα στις Αφίδνες στο δρομολόγιο που εκτελούσε Χαλκίδα-Αθήνα, δεν έχει υπάρξει κάποιο αίτημα προς το δασαρχείο. Ο ΟΣΕ έκανε καθαρισμούς μόνος του, κάτι που προτρέπει ο νόμος επομένως η επίβλεψη είναι υποκειμενική του προσωπικού που το κάνει. Συνήθως συμμετέχει και περιβαλλοντολόγος και δασολόγος», πρόσθεσε.
Ο Γενικός Γραμματέας Δασών ανέφερε στο Newsbomb.gr ότι το Δασαρχείο δεν έλαβε ποτέ επίσημο αίτημα για καθαρισμό της περιοχής γύρω από τις γραμμές. Παρόλα αυτά, υπογράμμισε πως υπάλληλοι του Δασαρχείου επιθεώρησαν τα αρχεία τους και επιβεβαίωσαν ότι δεν υπήρξε καταγραφή σχετικού αιτήματος.
Άμεση λήψη μέτρων ζητάει ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ
Ο Εθνικός Οργανισμός Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών ζήτησε να εφαρμοστεί «χωρίς καθυστέρηση» η σύσταση, σε όλο το ελληνικό σιδηροδρομικό σύστημα που είχε κάνει τον περασμένο Ιούνιο σχετικά με τις επικοινωνίες.
Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ ζητάει την εφαρμογή:
– Μιας μεθοδολογίας επικοινωνίας που σχετίζεται με την ασφάλεια και σέβεται τις απαιτήσεις του εκτελεστικού κανονισμού σχετικά με τις τεχνικές προδιαγραφές διαλειτουργικότητας για το υποσύστημα λειτουργίας και διαχείρισης της κυκλοφορίας του σιδηροδρομικού συστήματος εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
– Ενός μέσου επικοινωνίας που επιτρέπει την άμεση επαφή ένας προς έναν μεταξύ των σταθμάρχων και των μηχανοδηγών για όλες τις επικοινωνίες που σχετίζονται με την ασφάλεια.
Σημειώνει δε ότι για να διασφαλιστεί η συστημική και βιώσιμη αλλαγή, είναι ζωτικής σημασία η δρομολόγηση και η πραγματοποίηση των απαραίτητων βελτιώσεων με τον εντοπισμό και την επίλυση τυχόν εμποδίων που αντιμετωπίζουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς, ειδικά οι τελικοί χρήστες.
«Το συμβάν της 13/9/24 στην περιοχή Αχαρνών ΣΚΑ όταν δυο συρμοί του προαστιακού βρέθηκαν να κινούνται στην ίδια γραμμή με αντίθετη κατεύθυνση, υπογραμμίζει για μια ακόμη φορά την κατεπείγουσα ανάγκη υιοθέτησης έκτακτων, άμεσων και αποτελεσματικών μέτρων από τον ΟΣΕ, τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, τη ΓΑΙΑΟΣΕ, τη ΡΑΣ και το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για την άμεση αλλαγή του συστήματος, της ποιότητας και του τρόπου των επικοινωνιών στον σιδηροδρομικό τομέα, όπως αποτυπώνονται στην ανωτέρω σύσταση», αναφέρεται στην απόφαση του Δ.Σ.
Στην εν λόγω σύσταση ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ επισήμαινε ότι:
– Η μετάδοση μηνυμάτων σχετικών με την ασφάλεια στερείται δομής (π.χ. σωστός προσδιορισμός των συνομιλητών και των τοποθεσιών), μεθοδολογίας (π.χ. ανάγνωσης, διόρθωσης λαθών) και χρήσης διεθνώς συμφωνημένης ορολογίας και κανόνων επικοινωνίας. Με τον τρόπο αυτό, δεν δημιουργείται καμία βεβαιότητα ότι ένα μήνυμα έχει μεταδοθεί με σαφήνεια και έχει κατανοηθεί σωστά, και ως εκ τούτου κρίσιμες πληροφορίες μπορεί να παρεξηγηθούν ή να παρερμηνευθούν λόγω ασαφών ή διφορούμενων εκφράσεων.
– Ο ασύρματος VHF χρησιμοποιείται ευρέως ως ανοικτό κανάλι επικοινωνίας για την ανταλλαγή κάθε είδους πληροφοριών. Η χρήση του ίδιου ασυρμάτου VHF ως προτιμώμενου/μόνιμου μέσου επικοινωνίας για επικοινωνίες σχετικές με την ασφάλεια μεταξύ σταθμάρχη και οδηγών δημιουργεί μια κατάσταση στην οποία δεν είναι δυνατόν να δοθεί προτεραιότητα στις επικοινωνίες σχετικές με την ασφάλεια έναντι όλων των άλλων επικοινωνιών. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να διακόπτονται σημαντικά μηνύματα στη συνομιλία ή να μην λαμβάνονται με σαφήνεια λόγω της έντονης ραδιοεπικοινωνίας, του στατικού θορύβου ή/και της παρεμβολής της ραδιοεπικοινωνίας
Έρευνα για την παρολίγον μετωπική
Παράλληλα έχει συγκροτηθεί ομάδα διερεύνησης του συμβάντος στις Αφίδνες, με απόφαση του αναπληρωτή προέδρου και προέδρου του σιδηροδρομικού τομέα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ Χρήστου Παπαδημητρίου, ενώ και η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) αποφάσισε τη διεξαγωγή αυτεπάγγελτης έρευνας, με ειδικό αντικείμενο τον έλεγχο της τήρησης των κανονισμών, των διατάξεων της σιδηροδρομικής νομοθεσίας και των απαιτήσεων των οικείων Συστημάτων Διαχείρισης Ασφάλειας (ΣΔΑ) του Διαχειριστή Υποδομής και των εμπλεκομένων Σιδηροδρομικών Επιχειρήσεων, σε σχέση με την ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών.