Της Αλεξίας Χαρακίδα
Η εκπαίδευση αποτελεί έναν από τους βασικότερους πυλώνες πάνω στους οποίους θεμελιώνεται η κοινωνική συνοχή και η συλλογική πρόοδος. Δεν περιορίζεται μόνο στη μετάδοση γνώσεων, αλλά λειτουργεί κι ως μηχανισμός κοινωνικοποίησης, ενδυνάμωσης της δημοκρατικής συνείδησης και καλλιέργειας αξιών που συμβάλλουν στη δημιουργία μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς.Η εκπαίδευση θεωρείται συχνά ως μια θεμελιωδώς αισιόδοξη ανθρώπινη προσπάθεια που χαρακτηρίζεται από φιλοδοξίες για εξέλιξη και βελτίωση.
Στο σημερινό ρευστό κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον, η εκπαίδευση δεν είναι απλώς ένα μέσο επαγγελματικής αποκατάστασης, αλλά και εργαλείο για την άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Η πρόσβαση στη γνώση, η ανάπτυξη δεξιοτήτων και η ενίσχυση της κριτικής σκέψης μπορούν να μειώσουν το χάσμα μεταξύ κοινωνικών ομάδων και να ενδυναμώσουν τις πιο ευάλωτες κατηγορίες πολιτών.
Προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική εκπαίδευση
Η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σειρά από προκλήσεις που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος:
- Δημογραφική κρίση: Η μείωση των γεννήσεων οδηγεί σε συγχωνεύσεις και κλείσιμο σχολείων, με κίνδυνο άνισης πρόσβασης σε περιοχές της περιφέρειας.
- Ανισότητες στην πρόσβαση: Μαθητές με αναπηρία, παιδιά μεταναστών ή οικονομικά αδύναμων οικογενειών εξακολουθούν να συναντούν εμπόδια στη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
- Παρωχημένα αναλυτικά προγράμματα: Τα προγράμματα σπουδών δεν ανταποκρίνονται πάντα στις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς εργασίας.
- Κενά στην επιμόρφωση εκπαιδευτικών: Περιορισμένες ευκαιρίες για συνεχή κατάρτιση και υιοθέτηση νέων παιδαγωγικών προσεγγίσεων.
- Οικονομικοί περιορισμοί: Περιορισμένα κονδύλια για υποδομές, βιβλία και καινοτόμα προγράμματα, ενισχύοντας τις ανισότητες.
- Ψηφιακός μετασχηματισμός: Παρά την πρόοδο στην ψηφιακή τάξη, παραμένει το ζήτημα της ψηφιακής ανισότητας, με οικογένειες που δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις.
- Αναβάθμιση δεξιοτήτων: Η παγκοσμιοποιημένη αγορά εργασίας απαιτεί συνεχώς νέες δεξιότητες, τις οποίες το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν ενσωματώνει πάντοτε έγκαιρα.
Για να μπορέσει η εκπαίδευση να λειτουργήσει πραγματικά ως μοχλός κοινωνικής συνοχής, απαιτούνται στοχευμένες πολιτικές και μεταρρυθμίσεις. Η ενίσχυση της ισότιμης πρόσβασης, μέσω δημιουργίας νέων υποδομών, ειδικών σχολείων και ενισχυτικής διδασκαλίας για μαθητές με ειδικές ανάγκες ή μειονεκτικό κοινωνικό υπόβαθρο, αποτελεί κρίσιμο βήμα.
Παράλληλα, η ανάπτυξη ψηφιακών εργαλείων και υποδομών μπορεί να μειώσει το χάσμα μεταξύ μαθητών και σχολικών μονάδων. Η διά βίου μάθηση, μέσω προγραμμάτων επανεκπαίδευσης και κατάρτισης ενηλίκων, εξασφαλίζει ότι η γνώση δεν περιορίζεται στα χρόνια της σχολικής φοίτησης. Τέλος, η καλλιέργεια αξιών όπως η ανεκτικότητα, η ισότητα και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα προάγει ένα κοινωνικό περιβάλλον συνεργασίας και αλληλεγγύης.
Συνολικά, η εκπαίδευση μπορεί και οφείλει να αποτελέσει βασικό πυλώνα για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Μέσα από την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων και την υιοθέτηση πολιτικών που προάγουν την ισότητα και αναβαθμίζουν την ποιότητα της μάθησης, η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεν θα περιορίζεται στη μετάδοση γνώσεων, αλλά θα συμβάλλει ουσιαστικά στη διαμόρφωση μιας πιο δίκαιης και ενωμένης κοινωνίας.
H Αλεξία Χαρακίδα έχει σπουδάσει Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνική Διοίκηση ΔΠΘ, ΠΜΣ Δημοσιογραφία και Νέα Μέσα ΕΚΠΑ, ΠΜΣ Δημόσιο Δίκαιο και Δημόσια Πολιτική ΕΚΠΑ και είναι Υποψήφια Διδάκτωρ Νομικής Αθηνών.
