Στη σημερινή ασταθή και πολυπολική διεθνή σκηνή, η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να αντιμετωπίσει προκλήσεις που αφορούν τόσο την ασφάλεια όσο και την ενεργειακή της αυτάρκεια. Τα λόγια του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, κατά την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες, υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη η Ευρώπη να προχωρήσει σε δράσεις που θα της επιτρέψουν να θωρακιστεί γεωπολιτικά και οικονομικά. Η ενίσχυση της κοινής άμυνας και η ενεργειακή ανεξαρτησία δεν είναι πολυτέλειες, αλλά ζωτικής σημασίας προϋποθέσεις για την ευρωπαϊκή επιβίωση και ανάπτυξη στον 21ο αιώνα.
Γεωπολιτική Αυτονομία: Μια Επιτακτική Ανάγκη
Η παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα μεταβάλλεται ταχύτατα. Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες έφερε στο προσκήνιο τη μετατόπιση των παραδοσιακών συμμαχιών. Παράλληλα, ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία και η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας και της Ρωσίας στον παγκόσμιο Νότο αναδεικνύουν τα κενά στην αμυντική ικανότητα της Ευρώπης. Η ΕΕ δεν μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά στις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ για την προστασία της. Χρειάζεται μια ανεξάρτητη και αξιόπιστη στρατηγική άμυνας που θα διασφαλίζει την κυριαρχία και την ασφάλεια των κρατών-μελών της.
Η πρόταση για την αύξηση των ευρωπαϊκών πόρων στην κοινή άμυνα, όπως την παρουσίασε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, δεν είναι μια θεωρητική συζήτηση. Είναι μια απάντηση στις πραγματικές απειλές που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Από τον υβριδικό πόλεμο που εξαπολύουν τρίτες χώρες μέσω κυβερνοεπιθέσεων μέχρι τις παραδοσιακές στρατιωτικές απειλές, η Ευρώπη πρέπει να έχει τη δυνατότητα να προστατεύει τα σύνορά της και τους πολίτες της χωρίς εξαρτήσεις από εξωτερικούς παράγοντες.
Η Ενεργειακή Αυτονομία ως Βάση για Γεωστρατηγική Σταθερότητα
Η ενεργειακή κρίση που πυροδοτήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία ανέδειξε τις αδυναμίες της Ευρώπης στον ενεργειακό τομέα. Η εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και τις εισαγωγές από τρίτες χώρες καθιστά την Ένωση ευάλωτη σε γεωπολιτικούς εκβιασμούς. Η ενεργειακή αυτάρκεια δεν είναι μόνο οικονομικό ζήτημα, αλλά και εργαλείο γεωπολιτικής αυτονομίας. Η διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, η επένδυση σε ανανεώσιμες πηγές και η προώθηση της πράσινης μετάβασης είναι κρίσιμα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, μπορεί να διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στην ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης. Με τη δημιουργία υποδομών, όπως ο σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα και η ενίσχυση των διασυνδέσεων με χώρες της Μεσογείου, η χώρα μας μπορεί να λειτουργήσει ως κόμβος ενεργειακής τροφοδοσίας. Παράλληλα, οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της εξάρτησης από μη βιώσιμες πηγές.
Η Οικονομική Διάσταση της Αυτονομίας
Η αμυντική και ενεργειακή αυτάρκεια δεν είναι μόνο ζήτημα ασφαλείας. Είναι και ζήτημα οικονομικής βιωσιμότητας. Η στήριξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας μπορεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να ενισχύσει την καινοτομία. Αντί να εξαρτάται από εισαγωγές εξοπλισμού από τρίτες χώρες, η Ευρώπη μπορεί να αναπτύξει τις δικές της τεχνολογίες, δημιουργώντας έναν ισχυρό πυλώνα οικονομικής ανάπτυξης.
Αντίστοιχα, η ενεργειακή αυτονομία μειώνει τα έξοδα εισαγωγής καυσίμων, εξοικονομώντας πόρους που μπορούν να επενδυθούν σε τομείς όπως η έρευνα και η τεχνολογία. Η πράσινη μετάβαση μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης, καθώς οι χώρες που πρωτοπορούν σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αναμένεται να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις διεθνείς αγορές.
Η Συρία και η Μέση Ανατολή: Γεωπολιτική Εμπλοκή και Ευρωπαϊκή Εξωτερική Πολιτική
Η κατάσταση στη Συρία και τη Μέση Ανατολή είναι ένα ακόμη παράδειγμα της ανάγκης για μια ενιαία και ισχυρή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στη σημασία της προστασίας των θρησκευτικών μειονοτήτων και της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας. Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο στη διασφάλιση της σταθερότητας στην περιοχή, καθώς οι γεωπολιτικές εξελίξεις εκεί έχουν άμεσο αντίκτυπο στην ασφάλεια και την οικονομία της Ένωσης.
Η Ελλάδα, με την ιστορική της σχέση με τον Λίβανο και τη Συρία, μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα μεταξύ της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής. Ο ρόλος αυτός είναι κρίσιμος όχι μόνο για την προώθηση της ειρήνης, αλλά και για την ενίσχυση της γεωστρατηγικής θέσης της ίδιας της Ευρώπης.
Ο Ρόλος της Ελλάδας: Από Περιφερειακός Παίκτης σε Καταλύτης της Ευρωπαϊκής Πολιτικής
Η Ελλάδα βρίσκεται σε στρατηγικό σταυροδρόμι. Η γεωγραφική της θέση, στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, της δίνει τη δυνατότητα να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στις προσπάθειες για αμυντική και ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης. Από την ενίσχυση των υποδομών για την αποθήκευση και μεταφορά ενέργειας μέχρι τη συμβολή στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της Ένωσης, η Ελλάδα μπορεί να είναι πυλώνας σταθερότητας και ανάπτυξης.
Η πρωτοβουλία του Κυριάκου Μητσοτάκη να αναδείξει την ανάγκη κοινής άμυνας και ενεργειακής αυτάρκειας δείχνει ότι η χώρα μας έχει τη βούληση να αναλάβει ηγετικό ρόλο. Η συμμετοχή σε πολυμερείς συνεργασίες, όπως οι συμφωνίες με χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, ενισχύουν τη θέση της Ελλάδας και της Ευρώπης συνολικά.
Η αμυντική και ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης δεν είναι πολυτέλεια, αλλά επιτακτική ανάγκη. Οι γεωπολιτικές προκλήσεις, από τον πόλεμο στην Ουκρανία μέχρι τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, απαιτούν μια Ευρώπη που να μπορεί να προστατεύει τα συμφέροντα και τους πολίτες της. Η στρατηγική αυτή πρέπει να συνοδεύεται από επενδύσεις στην αμυντική βιομηχανία, την ενεργειακή μετάβαση και την προώθηση της καινοτομίας.
Η Ελλάδα, με την ιστορική και γεωπολιτική της σημασία, έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει ως καταλύτης για την ευρωπαϊκή αυτονομία. Με την κατάλληλη στρατηγική και συνεργασία, η Ευρώπη μπορεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του 21ου αιώνα, εξασφαλίζοντας την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία της. Το μέλλον της Ένωσης εξαρτάται από τη βούληση των ηγετών της να δράσουν αποφασιστικά και συλλογικά.
