Μια σημαντική νομοθετική αλλαγή φέρνει το υπουργείο Δικαιοσύνης, βάζοντας τέλος στις πρόωρες αποφυλακίσεις για σοβαρά εγκλήματα, οι οποίες μέχρι σήμερα μπορούσαν να αποφασιστούν με την έκτιση μόλις των 2/5 της ποινής. Με τη διάταξη που προωθεί ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης, η Ελλάδα εναρμονίζεται με αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), παρέχοντας πλέον στα θύματα λόγο στην απόφαση για την υπό όρους αποφυλάκιση των καταδικασμένων.
Τα θύματα στο επίκεντρο
Η νέα διάταξη προβλέπει ότι τα θύματα ή οι συγγενείς τους μπορούν να υποβάλουν γραπτό υπόμνημα στο Συμβούλιο Πλημμελειοδικών που αποφασίζει για την αποφυλάκιση. Η ενημέρωση των θυμάτων θα γίνεται «με κάθε πρόσφορο μέσο» τουλάχιστον πέντε ημέρες πριν τη συνεδρίαση του Συμβουλίου. Έτσι, το θύμα θα μπορεί όχι μόνο να παρακολουθεί τη διαδικασία, αλλά και να εκφράζει τις ανησυχίες του, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου η αποφυλάκιση του καταδικασμένου μπορεί να προκαλέσει φόβο ή κίνδυνο.
Κατηγορίες εγκλημάτων
Η ρύθμιση αφορά σοβαρά εγκλήματα με στοιχεία βίας ή εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, όπως:
- Ανθρωποκτονία και απόπειρα ανθρωποκτονίας
- Βιασμός
- Σωματεμπορία
- Ενδοοικογενειακή βία
- Κατάχρηση και πορνογραφία ανηλίκων
Η διάταξη θεσμοθετεί τη συμμετοχή των θυμάτων στη διαδικασία και επιτρέπει την επιβολή περιοριστικών όρων για την προστασία τους, εφόσον ο καταδικασμένος αποφυλακιστεί.
Η υπόθεση Παλιοσπύρου
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Ιωάννας Παλιοσπύρου, η οποία υπέστη επίθεση με βιτριόλι από την Έφη Κακαράντζουλα, που καταδικάστηκε σε 15 χρόνια φυλάκισης. Σε έναν χρόνο, η δράστις θα μπορεί να αιτηθεί την υπό όρους αποφυλάκισή της. Η νέα ρύθμιση δίνει στην Ιωάννα το δικαίωμα να υποβάλει υπόμνημα και να ενημερωθεί εγκαίρως για οποιαδήποτε σχετική διαδικασία.
Συμμόρφωση με το ΕΔΑΔ
Η διάταξη έρχεται σε πλήρη εναρμόνιση με τη νομολογία του ΕΔΑΔ, η οποία από το 2014 αναγνωρίζει το δικαίωμα των θυμάτων να συμμετέχουν στη διαδικασία αποφυλάκισης. Η Ελλάδα γίνεται η πρώτη χώρα που επεκτείνει το δικαίωμα αυτό σε όλες τις κατηγορίες σοβαρών εγκλημάτων.
Περιορισμός στις πρόωρες αποφυλακίσεις
Η διάταξη συμπληρώνει τις αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα, οι οποίες τέθηκαν σε ισχύ την 1η Μαΐου 2024. Πλέον, η αποφυλάκιση δεν βασίζεται αποκλειστικά στη διαγωγή του καταδικασμένου, αλλά λαμβάνει υπόψη την πιθανότητα επανάληψης του εγκλήματος και τις κοινωνικές περιστάσεις. Η συμμετοχή των θυμάτων συμβάλλει στη συνολική εκτίμηση κινδύνου.
Αυστηρότερες ποινές για παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη
Παράλληλα, το υπουργείο Δικαιοσύνης εισάγει αυστηρές ποινές για οποιαδήποτε παρέμβαση στη δικαστική διαδικασία. Ειδικότερα, όσοι παρεμποδίζουν την απονομή Δικαιοσύνης μέσω εκφοβισμού, απειλών ή άλλων ενεργειών θα αντιμετωπίζουν φυλάκιση από έναν έως τρία έτη και χρηματικές ποινές, ανάλογα με τη σοβαρότητα του αδικήματος.
Μια νέα εποχή στην ποινική δικαιοσύνη
Η διάταξη Φλωρίδη σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την ποινική δικαιοσύνη στην Ελλάδα, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την προστασία των θυμάτων. Παράλληλα, επιδιώκει να εξισορροπήσει την ανάγκη κοινωνικής επανένταξης των καταδικασμένων με τη διασφάλιση της δημόσιας ασφάλειας.