Το ΠΑΣΟΚ, κάποτε ένα από τα σημαντικότερα κόμματα στην ελληνική πολιτική σκηνή, φαίνεται να βρίσκεται πλέον σε μια αέναη πτώση. Τα αποτελέσματα των εσωκομματικών εκλογών του 2024 αποτέλεσαν το τελικό κεφάλαιο στην προσπάθεια αναγέννησης του κόμματος, αφήνοντας πολλούς παρατηρητές και υποστηρικτές απογοητευμένους, ενώ εγείρουν έντονα ερωτήματα για το μέλλον του.
Η Εσωκομματική Μάχη που Δεν Έδωσε Απάντηση
Η προσμονή για την ανανέωση της ηγεσίας και τη διαμόρφωση μιας νέας, ελπιδοφόρας πορείας υπήρχε έντονη μεταξύ των μελών και των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο, η διαδικασία που κορυφώθηκε με τις εκλογές του 2024 δεν φάνηκε να μπορεί να δώσει μια σαφή και ουσιαστική απάντηση στα καίρια προβλήματα που ταλανίζουν το κόμμα εδώ και χρόνια.
Οι υποψήφιοι επικεντρώθηκαν σε συνθήματα για την “ανανέωση” και την “επιστροφή στις ρίζες”, όμως η πραγματικότητα έδειξε ένα βαθύτατο έλλειμμα νέων ιδεών και μια αδυναμία αποκόλλησης από τις συνήθειες του παρελθόντος. Αντί για μία νέα, δυναμική ηγεσία, το εκλογικό σώμα κατέληξε να εκλέξει έναν ηγέτη που δεν κατάφερε να ενσαρκώσει μια σαφή προοπτική αναγέννησης, αφήνοντας το κόμμα σε μια στάσιμη κατάσταση.
Το Ψυχολογικό Βάρος της Ιστορίας
Το ΠΑΣΟΚ πάντα κουβαλούσε στις πλάτες του ένα τεράστιο ιστορικό βάρος. Ξεκίνησε ως ένα κόμμα που υποσχέθηκε κοινωνική δικαιοσύνη και πραγματική αλλαγή, καταφέρνοντας να βάλει την προσωπική του σφραγίδα στην ελληνική πολιτική σκηνή κατά τις δεκαετίες του ’80 και ’90. Ωστόσο, οι σκιές των οικονομικών σκανδάλων, οι απογοητεύσεις από πολιτικές που δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα και, τελικά, η κρίση του 2010, οδήγησαν το κόμμα σε κατακόρυφη πτώση.
Τα τελευταία χρόνια, υπήρξε μια μικρή ελπίδα αναγέννησης. Το όνομα του κόμματος επανήλθε, και έγιναν προσπάθειες για την επανασύνδεση με τους ψηφοφόρους που κάποτε το στήριζαν. Ωστόσο, το ιστορικό βάρος της φθοράς και της απώλειας εμπιστοσύνης αποδείχτηκε βαρύτερο απ’ όσο το κόμμα μπορούσε να διαχειριστεί.
Τα Αποτελέσματα που Σφράγισαν το Τέλος
Οι εσωκομματικές εκλογές του 2024 κατέληξαν να αποτελούν περισσότερο μια έκφραση του τέλους παρά την αρχή ενός νέου κεφαλαίου. Η συμμετοχή των μελών ήταν μειωμένη, δείχνοντας την αυξανόμενη αδιαφορία των πολιτών και την απουσία ενθουσιασμού. Το γεγονός ότι οι υποψήφιοι παρέμειναν κολλημένοι σε συντηρητικές θέσεις και ανέξοδες υποσχέσεις υπενθύμισε σε όλους ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει καταφέρει να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις μιας νέας πολιτικής εποχής.
Επιπλέον, οι διαμάχες και οι εσωτερικές συγκρούσεις που προηγήθηκαν της εκλογής υπονόμευσαν κάθε προσπάθεια ενότητας και συνοχής. Το αποτέλεσμα ήταν ένα κόμμα χωρισμένο σε φράξιες, χωρίς ξεκάθαρη κατεύθυνση, που αδυνατεί να αποτελέσει μια ελκυστική εναλλακτική επιλογή για το κέντρο-αριστερό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας.
Το Μέλλον: Επιστροφή στις Ρίζες ή Τελικό Τέλος;
Η μεγάλη πρόκληση για το ΠΑΣΟΚ είναι πλέον αν μπορεί να παραμείνει σχετικό ή αν θα οδηγηθεί σταδιακά σε πολιτική αφάνεια. Οι εσωκομματικές εκλογές του 2024 δεν έδωσαν την απαραίτητη ώθηση για μια νέα εποχή. Αντίθετα, ενίσχυσαν την εικόνα ενός κόμματος χωρίς όραμα, που κοιτάζει περισσότερο στο παρελθόν παρά στο μέλλον.
Πολλοί από τους παλιούς υποστηρικτές του κόμματος έχουν ήδη στραφεί σε άλλους πολιτικούς σχηματισμούς, κυρίως στον ΣΥΡΙΖΑ ή στα νέα κόμματα που εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια στον χώρο του κέντρου. Ορισμένοι θεωρούν ότι η μόνη λύση είναι να γίνει μια ριζική επανίδρυση – μια συνολική αλλαγή ηγεσίας, ιδεολογικής πλατφόρμας και πολιτικής στρατηγικής. Ωστόσο, η εμπειρία δείχνει ότι τέτοιες αλλαγές είναι εξαιρετικά δύσκολες για ένα κόμμα που έχει βαθιές ρίζες στο παρελθόν και παραμένει “παγιδευμένο” σε παραδοσιακές αντιλήψεις και μηχανισμούς.
Τα αποτελέσματα των εσωκομματικών εκλογών του ΠΑΣΟΚ το 2024 φανερώνουν την αδυναμία του κόμματος να ξαναβρεί το δρόμο προς την πολιτική πρωτοκαθεδρία. Οι υποσχέσεις για ανανέωση και αλλαγή έμειναν ακριβώς αυτό: υποσχέσεις χωρίς ουσία. Για πολλούς παρατηρητές, το ΠΑΣΟΚ είναι πλέον ένα κόμμα που έχει χάσει την ιστορική του δυναμική και έχει αποτύχει να επανασυνδεθεί με τις ανάγκες της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας.
Εάν το κόμμα δεν καταφέρει να προβεί σε ουσιαστικές αλλαγές, τότε η φράση “οριστική κάθε ελπίδα αναγέννησης” θα μπορούσε να αποδειχτεί προφητική, σημειώνοντας την οριστική κατάληξη ενός κάποτε πανίσχυρου πολιτικού σχηματισμού. Το στοίχημα για το μέλλον είναι, πλέον, αν μπορεί να ξαναβρεί τον παλμό του κόσμου ή αν θα αφεθεί να παρακμάσει στο περιθώριο της πολιτικής ιστορίας.
