Πώς ξέρεις ότι ένας πρώην πράκτορας της KGB σε “παραπλανά”; Αυτό είναι εύκολο. Πρέπει απλά προσέχεις και μην προσποιείσαι ότι δεν το κάνει.
Χρειάστηκαν μόλις 48 ώρες για να απαντήσει το Κρεμλίνο στην απειλή του Ντόναλντ Τραμπ το Σαββατοκύριακο να αυξήσει τις κυρώσεις αν η Ρωσία δεν αποδεχθεί τη συμφωνία του για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Περάσαμε πρώτα από τη φάση “make my day” αλά “Επιθεωρητή Κάλαχαν”, καθώς ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ απέρριψε δύο ειρηνευτικές προτάσεις των ΗΠΑ. Στη συνέχεια ήρθε ένα teaser, με τη μορφή άλλης μιας μίνι-εκεχειρίας, για να θολώσει τα νερά.
Ο Τραμπ είχε διατυπώσει τις προειδοποιήσεις του αμέσως μετά τη συνάντηση στο Βατικανό με τον Ουκρανό Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ακολούθησε επίσης μια εβδομάδα κατά την οποία η Ρωσία είχε εντείνει τις αεροπορικές επιδρομές στις πόλεις της Ουκρανίας, καθώς και τη χερσαία επίθεσή της στα ανατολικά – παρά το γεγονός ότι είχε ικανοποιηθεί η πλειονότητα των αιτημάτων της, καθώς οι ΗΠΑ σχεδόν εκλιπαρούσαν το Κρεμλίνο για μια συμφωνία που θα σταματούσε τον πόλεμο. Ακόμα και ο Τραμπ αναρωτήθηκε δημόσια αν οι Ρώσοι “με παραπλανούν”.
Ε λοιπόν ναι, το κάνουν. Αν αυτό δεν ήταν ήδη ξεκάθαρο, είναι σίγουρα τώρα.
Η κατάπαυση του πυρός στις 8-10 Μαΐου που κήρυξε ο Βλαντιμίρ Πούτιν τη Δευτέρα δεν είναι η άνευ όρων εκεχειρία 30 ημερών για να δημιουργηθεί χώρος για συνομιλίες που ήθελαν αρχικά οι ΗΠΑ – η Ουκρανία το δέχτηκε, η Μόσχα όχι. Ούτε είναι η επ’ αόριστον εκεχειρία, στολισμένη με μια σειρά σημαντικών παραχωρήσεων προς τη Ρωσία, πριν καν το Κίεβο αποκτήσει λόγο, την οποία οι ΗΠΑ έθεσαν έκτοτε στο τραπέζι. Είναι, στην πραγματικότητα, μια τριήμερη διακοπή για να μπορέσουν τα ρωσικά στρατεύματα και τα τανκς να παρελάσουν ανενόχλητα στην Κόκκινη Πλατεία, για να γιορτάσουν τη νίκη της Μόσχας επί της ναζιστικής Γερμανίας στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο (γνωστό σε άλλα μέρη του κόσμου ως Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος).
Το Κρεμλίνο θα ελπίζει ότι η πρότασή του θα κρατήσει τις ΗΠΑ απασχολημένες και θα αποσπάσει την προσοχή από το γεγονός απορρίπτει τους όρους μιας ειρηνευτικής συμφωνίας. Πιθανόν να έχει δίκιο. Ως πρώην πράκτορας της KGB, ο Πούτιν ξέρει να αναγνωρίζει έναν απελπισμένο άνθρωπο. Προτεραιότητα του Τραμπ είναι να κηρύξει το συντομότερο δυνατό την αποστολή του για την Ουκρανία ως επιτυχημένη και να προχωρήσει παρακάτω.
Σε συνέντευξή του που μεταδόθηκε την Κυριακή, ο Λαβρόφ δήλωσε στην εκπομπή Face The Nation του CBS ότι είναι “αδιανόητο” η Ρωσία να συμφωνήσει να πάρουν οι ΗΠΑ τον έλεγχο του κατεχόμενου από τη Ρωσία πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Ζαπορίζια στο πλαίσιο της συμφωνίας, να τον λειτουργήσουν μαζί με την Ουκρανία και να παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια και στις δύο πλευρές της γραμμής κατάπαυσης του πυρός. Σύμφωνα με τον Λαβρόφ, η Μόσχα δεν είχε καν ερωτηθεί.
Στη συνέχεια, σε συνέντευξή του που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα, ο Λαβρόφ δήλωσε στην εφημερίδα O Globo της Βραζιλίας ότι η Ρωσία πρέπει να αποκτήσει διεθνή αναγνώριση για όλες τις εδαφικές διεκδικήσεις της στην Ουκρανία. Αυτό σημαίνει όχι μόνο την Κριμαία (που προσαρτήθηκε το 2014 και προσφέρθηκε από τις ΗΠΑ ως μέρος του σχεδίου διευθέτησης), αλλά και τις τέσσερις επαρχίες των οποίων την προσάρτηση κήρυξε ο Πούτιν το 2022. Οι δυνάμεις του κατάφεραν να καταλάβουν μόνο τμήματα αυτών μετά από τρία χρόνια πολέμου, οπότε η Ουκρανία θα πρέπει να διατάξει τις δυνάμεις της να αποσυρθούν από το έδαφός της.
Τα εδάφη που ζητά ο Λαβρόφ από την Ουκρανία να εγκαταλείψει θα περιλάμβαναν όχι μόνο τα κατεχόμενα από τη Ρωσία τμήματα των περιοχών της Ζαπορίζια και Χερσώνα, ανατολικά του ποταμού Δνείπερου, αλλά και τις δύο πρωτεύουσες των επαρχιών στη δυτική όχθη. Οι πόλεις αυτές έχουν συνολικό πληθυσμό σε καιρό ειρήνης που ξεπερνά το 1 εκατομμύριο και είναι σημαντικά κέντρα για τη χαλυβουργία και τη γεωργία της Ουκρανίας.
Εάν η Ρωσία έπαιρνε τον έλεγχο ολόκληρης της Ζαπορίζια και της Χερσώνα, θα είχε επίσης υπό τον έλεγχό της και τις δύο όχθες του ποταμού Δνείπερου, την αρτηρία από την οποία περνούν σημαντικές ποσότητες ουκρανικού σιταριού και άλλων προϊόντων προς τα λιμάνια της χώρας στη Μαύρη Θάλασσα για εξαγωγή. Επιπλέον, η Ρωσία θα αποκτούσε προγεφυρώματα για μελλοντική στρατιωτική επέκταση στην άλλη πλευρά ενός ποταμού που σε ορισμένα σημεία έχει πλάτος πάνω από 1,6 χιλιόμετρα. Ο Δνείπερος αποδείχθηκε σημαντικό στρατιωτικό εμπόδιο και για τις δύο πλευρές κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Τέλος, αυτό που ζητά ο Λαβρόφ θα απαιτούσε από την Ουκρανία να παραδώσει τα υπόλοιπα τμήματα της επαρχίας Ντονέτσκ, τα οποία η Ρωσία προσπαθεί να καταλάβει με τεράστιο κόστος. Αυτό περιλαμβάνει το Ποκρόβσκ, έναν σημαντικό κόμβο μεταφορών και την έδρα του μοναδικού ορυχείου κοκκοποίησης άνθρακα της Ουκρανίας, τον οποίο χρειάζεται για την παραγωγή χάλυβα.
Ο Ζελένσκι δεν μπορεί να συμφωνήσει σε αυτούς τους όρους. Κάτι τέτοιο θα καθιστούσε την οικονομία “μη επενδύσιμη” και ό,τι έχει απομείνει από την κυρίαρχη Ουκρανία ευάλωτο σε μια νέα ρωσική εισβολή. Οι Ουκρανοί θα το αρνούνταν, ακόμη και αν το έκανε. Καταλαβαίνουν ότι – σε αντίθεση με την αφήγηση της Μόσχας και της Ουάσιγκτον – πρόκειται για μια μάχη μεταξύ “αφέντη και αποικίας” που διαρκεί αιώνες. Θα τελειώσει μόνο αν η Ρωσία αποτραπεί ή αν η Ουκρανία πάψει να υπάρχει.
Ο Τραμπ δεν είχε άδικο να ζητήσει ειρήνη. Απλώς καταδίκασε την προσπάθεια καταπίνοντας αμάσητο τον ψευδή ισχυρισμό της Ρωσίας ότι αναζητά μια ειρήνη που υπονομεύεται από ένα ριζοσπαστικό καθεστώς στο Κίεβο.
Όπως έχω γράψει στο παρελθόν, η αμερικανική κυβέρνηση δεν χρειάζεται να ακολουθήσει αυτόν τον δρόμο. Υπάρχει περιθώριο για μια συμφωνία που εξακολουθεί να απαιτεί επώδυνες παραχωρήσεις από τον Ζελένσκι, αλλά εξασφαλίζει επίσης ένα μόνιμο τέλος στη ρωσική εισβολή και αφήνει την Ουκρανία ασφαλή, κυρίαρχη και φιλική στις επενδύσεις. Οι ΗΠΑ πρέπει να παίξουν ένα ισχυρό χαρτί για να καταστήσουν σαφές στον Πούτιν ότι αν αρνηθεί, δεν θα του επιτραπεί να κερδίσει τον πόλεμο. Ο Τραμπ θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τα χαρτιά που έχει και να σταματήσει να αφήνει τον εαυτό του να παραπλανάται.
