Μπορεί ο Ντόναλντ Τραμπ να μην έχει ακόμη αναλάβει την εξουσία στις ΗΠΑ, αλλά στο πλαίσιο της μεταβατικής περιόδου που θα ακολουθήσει, με στελέχη του επιτελείου του να αναλαμβάνουν την «επιτήρηση» σημαντικών τομέων της κυβερνητικής πολιτικής της χώρας είναι σαφές ότι θα αρχίσουν να παρατηρούνται αλλαγές στις προτεραιότητες των ΗΠΑ.
Κάποιες από αυτές επηρεάζουν άμεσα την Ευρώπη που ως ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ καλούνται να αντιμετωπίσουν όχι απλά μια αλλαγή κυβέρνησης αλλά μια αλλαγή υποδείγματος από την αμερικανική πλευρά.
Το Politico συγκέντρωσε τους πιο σημαντικούς ίσως τομείς στους οποίους αυτές οι αλλαγές θα έχουν συνέπειες για την Ευρώπη.
Ενέργεια
Η ενεργειακή πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ επικεντρώνεται στην επιθετική επέκταση της χρήσης ορυκτών καυσίμων, η οποία συνοψίζεται στη φράση «τρυπήστε, μωρό μου, τρυπήστε» (drill baby, drill). Στοχεύει στην αύξηση της παραγωγής και των εξαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένης της αντιστροφής του παγώματος της εποχής Μπάιντεν στις άδειες για νέα έργα υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), το οποίο επηρεάζει την ευρωπαϊκή αγορά.
Κλίμα
Η πιθανή νίκη του Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να υπονομεύσει τις παγκόσμιες συμφωνίες για την περίφημη «κλιματική αλλαγή» και τους «στόχους» για τα κράτη που προκύπτουν από αυτές. Το σχέδιό του για έξοδο από τη Συμφωνία του Παρισιού και αύξηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων απειλεί να ανακόψει την πράσινη μετάβαση. Καθώς οι ΗΠΑ συνεισφέρουν πάνω από το 10% των παγκόσμιων εκπομπών, οι πολιτικές τους επηρεάζουν σημαντικά τους παγκόσμιους κλιματικούς στόχους.
Εμπόριο
Το «Πρώτα η Αμερική» θα συνοψίσει και πάλι την προσέγγιση του Τραμπ στην εμπορική πολιτική. Έχει ορκιστεί να φέρει πίσω τις θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ και να τιμωρήσει φίλους και εχθρούς με οριζόντιους δασμούς 10 ή 20 τοις εκατό (και έως και 60 τοις εκατό για τα αγαθά που προέρχονται από την Κίνα), παρά τις προειδοποιήσεις των οικονομολόγων για επιζήμιες επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ και υψηλότερο κόστος για τους καταναλωτές.
Η εμπορική πολιτική του Τραμπ επικεντρώνεται περισσότερο στη μείωση του σημαντικού εμπορικού ελλείμματος των ΗΠΑ παρά στο άνοιγμα νέων ευκαιριών στην αγορά. Η εμπορική πολιτική θα ιδωθεί κυρίως μέσα από τον φακό της εθνικής ασφάλειας και της γεωπολιτικής. Οι πιο άμεσες δοκιμασίες πίεσης για τις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον θα είναι η εξεύρεση λύσης για τους δασμούς αντιποίνων που έχει αναστείλει η ΕΕ κατά της Ουάσινγκτον (η εκεχειρία λήγει τον Μάρτιο του 2025), καθώς και για τη διαμάχη της για τα αεροσκάφη σχετικά με τις επιδοτήσεις της Airbus και της Boeing έως το 2026.
Τράπεζες
Αν ο εκλεγμένος πρόεδρος προχωρήσει έστω και με τις μισές από τις ιδέες που παρουσίασε στην προεκλογική του εκστρατεία, να περιμένετε σοβαρά προβλήματα για την ευρωπαϊκή οικονομία. Αναλυτές της Goldman Sachs δήλωσαν ότι το ευρώ θα μπορούσε να υποχωρήσει έως και 10 τοις εκατό έναντι του δολαρίου, εάν η νέα κυβέρνηση θέσει σε ισχύ το οριζόντιο σχέδιο δασμών της, ενώ τα κέρδη των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών εταιρειών θα μπορούσαν να μειωθούν κατά περισσότερο από 5 τοις εκατό το επόμενο έτος.
Βιωσιμότητα
Ενώ η κυβέρνηση Τραμπ πιθανότατα δεν θα επηρεάσει τη ρύθμιση των κανόνων των Βρυξελλών για τα πράσινα ζητήματα, η εχθρότητα του Τραμπ για την περιβαλλοντική πολιτική θα διευρύνει το χάσμα μεταξύ των δύο μπλοκ στη διεθνή σκηνή και θα βλάψει τις φιλοδοξίες της ΕΕ να προωθήσει την πολυμερή συνεργασία. Για δεύτερη φορά ο Τραμπ θα μπορούσε επίσης να αρχίσει να υποχωρεί από τις διεθνείς δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι ΗΠΑ. Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα είναι σθεναρά ενάντιο στην υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ πρόταση για περιορισμό της παραγωγής πλαστικών, ως μέρος των συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων για μια παγκόσμια συνθήκη για τα πλαστικά. Αυτό θα μπορούσε να συντρίψει τις ελπίδες της ΕΕ για αμερικανική υποστήριξη στον τελευταίο γύρο συνομιλιών αργότερα αυτόν τον μήνα.
Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες
Η νίκη του Τραμπ θα θέσει όρια στη δράση των ρυθμιστικών αρχών των στον κόσμο. Πολλοί παγκόσμιοι κανόνες που στοχεύουν στην αποτροπή μιας άλλης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης έχουν θεσπιστεί από διεθνείς φορείς όπως το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, η IOSCO και η Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία – όλοι τους θα μπορούσαν να απειληθούν από μια μη συνεργάσιμη ΗΠΑ. Βραχυπρόθεσμα, η νίκη Τραμπ μοιάζει με κακά νέα για την παγκόσμια ανάπτυξη κανόνων τραπεζικού κεφαλαίου, γνωστούς ως Βασιλεία ΙΙΙ, που καταρτίστηκαν μετά την κρίση του 2007-2008 για να διασφαλίσουν ότι οι δανειστές έχουν αρκετά αποθέματα για να αντιμετωπίσουν τους οικονομικούς κλυδωνισμούς.
Υγεία
Οι υπερασπιστές της παγκόσμιας υγείας μπορεί να φοβούνται ότι ο Τραμπ θα αποσυρθεί ξανά από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ο Μπάιντεν ανέτρεψε την προηγούμενη αποχώρηση του Τραμπ την πρώτη ημέρα της θητείας του). Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος χρηματοδότης του οργάνου των Ηνωμένων Εθνών, επομένως η απεμπλοκή του θα είχε τεράστιο αντίκτυπο στα παγκόσμια έργα υγείας. Η άμβλωση ήταν μια από τις κορυφαίες ανησυχίες των ψηφοφόρων σε αυτήν την προεκλογική εκστρατεία. Ο Τραμπ, ο οποίος παρουσίασε ως νίκη του την ανατροπή του δικαιώματος των γυναικών στην άμβλωση, έχει δηλώσει έκτοτε ότι θα ασκούσε βέτο σε μια ομοσπονδιακή απαγόρευση, αφήνοντας την εξουσία στις πολιτείες σχετικά με τον βαθμό στον οποίο η άμβλωση επιτρέπεται ή δεν επιτρέπεται.
Άμυνα
Η νίκη Τραμπ σημαίνει ότι η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον – ή τουλάχιστον πολύ λιγότερο – να βασίζεται στις ΗΠΑ για την άμυνα και την ασφάλειά της. Ο Ντόναλντ Τραμπ απείλησε κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας ότι θα αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ και έχει επανειλημμένα πει κατά την εκστρατεία ότι η Ουάσιγκτον δεν θα έρχονταν να σώσει τους συμμάχους που δεν επενδύουν αρκετά στον στρατό τους σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης.
Κατά κάποιο τρόπο, αυτό μπορεί να είναι μια συγκαλυμμένη ευλογία για την ΕΕ, αναγκάζοντας τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να συνεργαστούν πιο στενά και να λάβουν τολμηρές αποφάσεις – όπως η συμφωνία για κοινό δανεισμό για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας του μπλοκ. Η Γαλλία θα μπορούσε να αναβιώσει τις συζητήσεις για την ευρωπαϊκή πτυχή του πυρηνικού της δόγματος, ενώ οι Βρυξέλλες και το Λονδίνο θα μπορούσαν να επιταχύνουν τις συνομιλίες για μια συμφωνία άμυνας και ασφάλειας. Οι περισσότερες χώρες πιθανότατα θα αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες όσο το δυνατόν περισσότερο.
Από την άλλη πλευρά, μπορεί να δούμε διμερώς τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να προσπαθούν να κερδίσουν την εύνοια μιας κυβέρνησης Τραμπ για να διασφαλίσουν ότι η Ουάσιγκτον θα συνεχίσει να ενδιαφέρεται για την ασφάλειά τους, δηλαδή αυξάνοντας ακόμη περισσότερες αγορές όπλων κατασκευής ΗΠΑ όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί να δώσει κίνητρα στις χώρες της ΕΕ να αγοράστε τοπικά.
Η νίκη Τραμπ θα μπορούσε να σημαίνει το τέλος της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία και πίεση στο Κίεβο να διαπραγματευτεί μια ειρηνευτική συμφωνία με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ακόμη και αν οι όροι είναι πιο ευνοϊκοί για τη Μόσχα.
Τεχνολογία
Επί Μπάιντεν, η ΕΕ μιλούσε με τις ΗΠΑ για την τεχνολογία. Η νίκη Τραμπ θα μπορούσε να το αλλάξει αυτό ορίζοντας το τέλος του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΗΠΑ-ΕΕ, που ιδρύθηκε το 2021 ως τόπος συζήτησης για την πολιτική τεχνολογίας των ΗΠΑ και της ΕΕ και του συντονισμού σε θέματα όπως οι ημιαγωγοί και τα τεχνητά πρότυπα νοημοσύνης. Η κατάρρευση ενός τέτοιου διπλωματικού καναλιού θα μπορούσε να έρθει όταν χρειάζεται περισσότερο η διεθνής ευθυγράμμιση στη διακυβέρνηση της τεχνητής νοημοσύνης.
Μια άλλη ευθύνη είναι η εγγύτητα του Τραμπ με τον Έλον Μασκ, τον ιδιοκτήτη του X, ο οποίος έχει γίνει μεγάλος υποστηρικτής του πρώτου. Εάν η ΕΕ επιβάλει πρόστιμο στον X για παραβίαση των κανόνων του μπλοκ για τη διαχείριση περιεχομένου η σχέση μεταξύ Τραμπ και Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα μπορούσε να επιδεινωθεί πολύ γρήγορα και να αναζωογονήσει το γνωστό αφήγημα ότι η ΕΕ προσπαθεί απλώς να “εξαρθρώσει τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας των ΗΠΑ”.
Ανταγωνισμός
Μια νίκη Τραμπ ανοίγει μια αβέβαιη εποχή, καθώς δεν έχει εκφράσει σαφείς γραμμές σχετικά με τη βιομηχανική πολιτική ή την αντιμονοπωλιακή ρύθμιση, πέρα από μια προσέγγιση “Πρώτα η Αμερική”. Αν και δεν είναι οπαδός της Big Tech, έχει εκφράσει την απογοήτευσή του για τις ευρωπαϊκές προσπάθειες να χαλιναγωγήσουν αμερικανικές εταιρείες. H νίκη του Τραμπ μπορεί να επιταχύνει τις ευρωπαϊκές προσπάθειες να βασίζονται λιγότερο στις ΗΠΑ ως εταίρο, προωθώντας μια στρατηγική οικονομικής ασφάλειας που δίνει έμφαση στην ευρωπαϊκή παραγωγή και σε ένα ευρύ φάσμα διεθνών προμηθευτών και αγορών. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερη πίεση στην Ευρώπη για αναθεωρήσεις συγχωνεύσεων στην ΕΕ που θα επιτρέψουν σε μεγαλύτερες ευρωπαϊκές εταιρείες και για περισσότερη κρατική βοήθεια για να ενισχύσουν τους ευρωπαίους πρωταθλητές.
Κυβερνοασφάλεια
Ο μεγαλύτερος αντίκτυπος στον κυβερνοχώρο μιας νίκης του Τραμπ είναι ότι η κυβέρνησή του θα μπορούσε να αφαιρέσει ισραηλινές εταιρείες spyware από τον κατάλογο οντοτήτων των ΗΠΑ με εταιρείες που θεωρούνται απειλή για την εθνική ασφάλεια. Μερικοί από αυτούς, όπως η NSO Group, έχουν ήδη ασκήσει πίεση στους Ρεπουμπλικάνους. Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν επίσης να εγκαταλείψουν τις αμερικανικές διεθνείς προσπάθειες για την καταστολή της διάδοσης και της κακής χρήσης εμπορικού spyware, κάτι που θα είχε αντίκτυπο στις παγκόσμιες προσπάθειες χαλάρωσης του εργαλείου παρακολούθησης.