Η πρόσφατη συνάντηση μεταξύ του Έλληνα Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, και του πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, λίγες μόλις μέρες πριν από τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου 2024, έχει δημιουργήσει ερωτήματα και εντυπώσεις στην Ελλάδα και διεθνώς. Με τις ΗΠΑ να βρίσκονται σε προεκλογική τροχιά, η παρουσία του Πομπέο στην Ελλάδα έχει αναζωπυρώσει τη συζήτηση για τις πιθανότητες του Ντόναλντ Τραμπ να επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, καθώς και για τον αντίκτυπο που ενδεχομένως θα έχει αυτή η προοπτική στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, ειδικά στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Η Συνάντηση και το Πολιτικό Παρασκήνιο
Ο Μάικ Πομπέο, από τους πιο στενούς συνεργάτες του Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια της θητείας του, επισκέφτηκε την Αθήνα με στόχο, όπως ανακοινώθηκε, να συζητήσει θέματα ασφάλειας, ενέργειας και εμπορίου. Η χρονική στιγμή της επίσκεψης, μόλις τέσσερις ημέρες πριν από τις αμερικανικές εκλογές, δημιούργησε φήμες ότι ίσως η συνάντηση αυτή υποδηλώνει αισιοδοξία για την επιστροφή του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στον Λευκό Οίκο. Η παρουσία του Πομπέο στην Ελλάδα ερμηνεύεται από πολλούς ως μήνυμα που αντανακλά τις στενές σχέσεις που ο ίδιος και ο πρώην πρόεδρος διατηρούν με την ελληνική κυβέρνηση, αλλά και ως στρατηγική κίνηση ενίσχυσης των διμερών σχέσεων υπό μια πιθανή επανεκλογή του Τραμπ.
Πέραν των δηλωμένων θεμάτων συζήτησης, η επιλογή του Πομπέο να πραγματοποιήσει αυτή την επίσκεψη σε τόσο κρίσιμη χρονική στιγμή για τις ΗΠΑ ίσως δείχνει μια μορφή πολιτικού «μηνύματος». Η παρουσία ενός από τους πιο υψηλόβαθμους συνεργάτες του Τραμπ ενδέχεται να προετοιμάζει το έδαφος για μια νέα προσέγγιση στη διαχείριση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, την οποία θα ακολουθήσει η πιθανή επανεκλογή Τραμπ.
Τι Δείχνουν οι Σφυγμομετρήσεις στις ΗΠΑ;
Η προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα έντονη, με τον Ντόναλντ Τραμπ να έχει τη στήριξη του παραδοσιακού εκλογικού σώματος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, ενώ η αντιπρόεδρος Καμάλα Χάρις έχει αναλάβει την πρόκληση να αναζωογονήσει την προοδευτική βάση του Δημοκρατικού Κόμματος, που παραμένει διχασμένη. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, σύμφωνα με τα διεθνή μέσα, δείχνουν μια «κλειστή μάχη», με τον Τραμπ να καταφέρνει να συγκεντρώνει σημαντική υποστήριξη σε πολιτείες-κλειδιά, όπως η Φλόριντα και το Οχάιο. Παρόλο που δεν υπάρχει επίσημη ένδειξη για την τελική έκβαση των εκλογών, η γενικότερη τάση φαίνεται να δίνει στον Τραμπ μια ελαφριά δυναμική, η οποία ενδέχεται να προκληθεί από την απογοήτευση που διαφαίνεται σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες απέναντι στη διακυβέρνηση Μπάιντεν-Χάρις.
Πώς Επηρεάζονται οι Διεθνείς Σχέσεις της Ελλάδας
Η Ελλάδα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στις ΗΠΑ, καθώς η χώρα αποτελεί έναν στρατηγικό εταίρο στην Ανατολική Μεσόγειο. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει επενδύσει πολλά στη διατήρηση καλών σχέσεων με τις ΗΠΑ, ανεξαρτήτως πολιτικής ηγεσίας, καθώς η περιοχή χαρακτηρίζεται από γεωπολιτική αστάθεια. Η στενή σχέση Μητσοτάκη με τον Πομπέο από την προηγούμενη θητεία του Τραμπ έχει ήδη αποδειχθεί σημαντική για τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας.
Σε περίπτωση που ο Τραμπ καταφέρει να επανεκλεγεί, είναι πιθανό να ενισχυθεί περαιτέρω η στήριξη της Ουάσινγκτον προς την Ελλάδα, ιδιαίτερα στον τομέα της αμυντικής συνεργασίας, του ενεργειακού σχεδιασμού και της αντιμετώπισης των τουρκικών απειλών στην περιοχή. Υπό μια νέα ηγεσία Τραμπ, ενδεχομένως να υπάρξει αναβίωση της ρητορικής περί «ασφάλειας» και «σταθερότητας» στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ το ενδιαφέρον της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στην περιοχή ενδέχεται να επικεντρωθεί περισσότερο στη στρατηγική αξιοποίηση ενεργειακών πόρων.
Το Διπλωματικό Παρασκήνιο της Επίσκεψης Πομπέο
Η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Μάικ Πομπέο θα μπορούσε επίσης να ερμηνευτεί και ως ένδειξη ότι η ελληνική κυβέρνηση εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο νίκης του Τραμπ, και προετοιμάζει το έδαφος για τις επόμενες διπλωματικές κινήσεις. Οι συζητήσεις σε θέματα όπως η ενεργειακή ασφάλεια, η αμυντική συνεργασία και οι επενδύσεις υποδηλώνουν ότι η Ελλάδα ενδιαφέρεται να διασφαλίσει την υποστήριξη της αμερικανικής πλευράς για τις πρωτοβουλίες της στην Ανατολική Μεσόγειο, ανεξαρτήτως του εκλογικού αποτελέσματος.
Η επιλογή να υποδεχτεί τον Πομπέο σε μια τόσο καίρια προεκλογική περίοδο ενδεχομένως να αντικατοπτρίζει τη διάθεση της Ελλάδας να ενισχύσει τους δεσμούς της με την ηγεσία Τραμπ, θεωρώντας πως οι αμερικανο-ελληνικές σχέσεις, υπό αυτή την ηγεσία, μπορεί να ενισχυθούν περισσότερο σε επίπεδο στρατηγικών συμφερόντων.
Πιθανά Αποτελέσματα της Συνάντησης
Εάν τελικά ο Τραμπ επικρατήσει στις εκλογές, το αποτέλεσμα της συνάντησης Πομπέο-Μητσοτάκη ενδέχεται να επιφέρει θετικές επιπτώσεις για την Ελλάδα. Η χώρα θα μπορούσε να επωφεληθεί από μια αναθεώρηση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στην περιοχή, και ειδικά σε σχέση με τα ενεργειακά και αμυντικά ζητήματα που συνδέονται με την Τουρκία και τις γειτονικές χώρες.
Από την άλλη, η ελληνική κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στην αρχή των πολυδιάστατων συμμαχιών και, ακόμα και αν υπάρξει στροφή υπέρ του Τραμπ, η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας πιθανότατα θα συνεχίσει να διατηρεί στενές σχέσεις και με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους υπόλοιπους ευρωπαίους εταίρους της.
Η συνάντηση Μητσοτάκη – Πομπέο στις 1 Νοεμβρίου 2024 αφήνει ερωτηματικά και προκαλεί σκέψεις. Είτε πρόκειται για μια καλά υπολογισμένη στρατηγική εν όψει ενδεχόμενης επανεκλογής του Τραμπ, είτε για απλή διπλωματική πρωτοβουλία, το γεγονός παραμένει πως η ελληνική πλευρά έχει κατορθώσει να εξασφαλίσει συζητήσεις για ζωτικής σημασίας θέματα ασφάλειας και ενέργειας.
Η συνάντηση αυτή είναι πιθανό να έχει αντίκτυπο, ανεξαρτήτως του εκλογικού αποτελέσματος στις ΗΠΑ, καθώς η διπλωματία συχνά προσαρμόζεται στις εκάστοτε πολιτικές εξελίξεις. Ωστόσο, αν τελικά ο Τραμπ επικρατήσει στις εκλογές, η Αθήνα φαίνεται προετοιμασμένη για μια στενότερη συνεργασία με τη διοίκηση που ο ίδιος θα διαμορφώσει, αξιοποιώντας τις ήδη υπάρχουσες επαφές και στρατηγικές κινήσεις.
