Για αιώνες, οι ανθρώπινες δράσεις είχαν ελάχιστη επίδραση στις κινήσεις της Γης, δηλαδή στην ταχύτητα περιστροφής της και στον άξονά της.
Αυτές οι κινήσεις ελέγχονταν κυρίως από τη βαρυτική έλξη της σελήνης και τις εσωτερικές διεργασίες στον πυρήνα και τον μανδύα. Αλλά τώρα, τo λιώσιμο των παγετώνων που προκαλείται από την ανθρώπινη δραστηριότητα διαταράσσει αυτές τις φυσικές κινήσεις.
Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι ο άξονας περιστροφής της Γης “μετατοπίζεται” λόγω της κλιματικής αλλαγής και των εσωτερικών δυναμικών του πλανήτη. Οι ερευνητές στο ETH Zurich χρησιμοποίησαν σύγχρονα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης για να κατανοήσουν καλύτερα την πολική κίνηση, που είναι η κίνηση του άξονα περιστροφής της Γης σε σχέση με τον φλοιό.
Η μελέτη προβλέπει ότι αν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχίσουν να αυξάνονται, θα υπερτερήσουν τελικά της μακροχρόνιας επιρροής της παλίρροιας της σελήνης. Για δισεκατομμύρια χρόνια, η σελήνη καθόριζε τη σταδιακή επιμήκυνση των ημερών μας.
«Εμείς οι άνθρωποι έχουμε μεγαλύτερη επίδραση στον πλανήτη μας από ό,τι αντιλαμβανόμαστε. Και αυτό φυσικά μας δίνει μεγάλη ευθύνη για το μέλλον του πλανήτη μας», είπε ο Benedikt Soja, Καθηγητής Διαστημικής Γεωδαισίας στο Τμήμα Πολιτικών, Περιβαλλοντικών και Γεωματικών Μηχανικών στο ETH Zurich.
Επιμήκυνση των ημερών
Δύο πρόσφατες μελέτες εξέτασαν μια εκπληκτική σύνδεση μεταξύ των λιωμένων παγετώνων, της ταλάντωσης του πλανήτη και της διάρκειας των ημερών μας.
Η τήξη των πάγων στους πόλους αναδιανέμει τη μάζα προς τον ισημερινό, επιβραδύνοντας την περιστροφή της Γης. Το νερό ταξιδεύει από τους πόλους προς τον ισημερινό, διαταράσσοντας την ισορροπία της Γης. Καθώς οι πάγοι λιώνουν στην επιφάνεια της Γης, επιβραδύνουν την περιστροφή του πλανήτη και αυξάνουν τη διάρκεια της ημέρας. Η έρευνα του ETH Zurich δείχνει ότι η επιβράδυνση επιμηκύνει ελαφρώς τις ημέρες μας—μόνο μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου σε σχέση με τα τυπικά 86.400 δευτερόλεπτα.
Στη φυσική, υπάρχει ένας νόμος που λέγεται διατήρηση της στροφορμής. Βασικά λέει ότι ένα περιστρεφόμενο αντικείμενο θέλει να συνεχίσει να περιστρέφεται με τον ίδιο ρυθμό εκτός αν κάτι το αναγκάσει να αλλάξει. Η περιστροφή της Γης ακολουθεί αυτόν τον κανόνα επίσης. Η τήξη των πάγων αναδιανέμει τη μάζα, και αυτή η μετατόπιση, σύμφωνα με τον νόμο, επιβραδύνει την περιστροφή της Γης.
«Αυτό σημαίνει ότι λαμβάνει χώρα μια μετατόπιση της μάζας, και αυτό επηρεάζει την περιστροφή της Γης», εξήγησε ο Soja.
Επίπτωση στον πυρήνα της Γης
Οι ερευνητές μελέτησαν επίσης γιατί και πώς ο άξονας της Γης μετακινείται σταδιακά σε εκτεταμένες χρονικές περιόδους. Η ομάδα χρησιμοποίησε δίκτυα νευρώνων ενημερωμένα από τη φυσική για να δημιουργήσει το πιο ολοκληρωμένο μοντέλο μέχρι σήμερα, εξηγώντας πώς οι κινήσεις εντός του πυρήνα, του μανδύα και το κλίμα στην επιφάνεια συμβάλλουν στην πολική κίνηση.
Οι δύο μελέτες υπογραμμίζουν τον περίπλοκο ιστό αλληλεπιδράσεων εντός της Γης. Γεγονότα στην επιφάνεια, όπως η τήξη των πάγων, μπορούν να έχουν συνέπειες βαθιά μέσα στον πυρήνα και αντίστροφα.
«Η κλιματική αλλαγή προκαλεί τη μετακίνηση του άξονα περιστροφής της Γης, και φαίνεται ότι η ανατροφοδότηση από τη διατήρηση της στροφορμής αλλάζει επίσης τις δυναμικές του πυρήνα της Γης», εξήγησε ο Soja.
«Η συνεχιζόμενη κλιματική αλλαγή θα μπορούσε επομένως να επηρεάζει ακόμη και τις διεργασίες βαθιά μέσα στη Γη και να έχει μεγαλύτερη εμβέλεια από ό,τι υποθέταμε προηγουμένως», πρόσθεσε η Kiani Shahvandi, κύρια συγγραφέας της μελέτης και διδακτορική φοιτήτρια, στο δελτίο τύπου.
Τονίζουν ότι αυτές οι αλλαγές στον πυρήνα είναι πολύ μικρές και δεν αποτελούν αιτία ανησυχίας. Ωστόσο, αυτή η έρευνα προσφέρει πολύτιμες γνώσεις για τους περίπλοκους τρόπους με τους οποίους η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τον πλανήτη μας.