Για πρώτη φορά, επιστήμονες από όλη την Ευρώπη συνεργάστηκαν για τη δημιουργία ενός ενιαίου και ολοκληρωμένου χάρτη σεισμικού κινδύνου, που καλύπτει το σύνολο της ηπείρου. Την έρευνα συντόνισε η Ελβετική Υπηρεσία Σεισμικής Παρατήρησης στη Ζυρίχη, με τη συμμετοχή δεκάδων ειδικών από πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα.
Ο νέος αυτός χάρτης αποτελεί σημαντικό επιστημονικό εργαλείο, καθώς βασίζεται σε τεράστιο όγκο δεδομένων και αξιοποιεί σύγχρονες μεθόδους ανάλυσης για να καταγράψει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις περιοχές που κινδυνεύουν περισσότερο από σεισμούς. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η χαρτογράφηση αυτή μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη λήψη προληπτικών μέτρων και στον καλύτερο πολεοδομικό σχεδιασμό, περιορίζοντας στο μέλλον τις ανθρώπινες απώλειες και τις καταστροφές σε υποδομές.
Η Ευρώπη δεν είναι «σεισμικά ασφαλής»
Παρά το γεγονός ότι πολλές χώρες της Ευρώπης δεν θεωρούνται ιδιαίτερα σεισμογενείς, η ήπειρος έχει ζήσει τραγικά γεγονότα στο παρελθόν. Μόνο τον 20ό αιώνα, περισσότεροι από 200.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας σεισμών, ενώ οι οικονομικές απώλειες ξεπέρασαν τα 250 δισεκατομμύρια ευρώ.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι, αν και η ακριβής πρόβλεψη ενός σεισμού παραμένει αδύνατη, η γνώση του επιπέδου σεισμικού κινδύνου σε κάθε περιοχή και η εφαρμογή αντισεισμικών κανονισμών μπορούν να μειώσουν καθοριστικά τις συνέπειες από έναν ισχυρό σεισμό.
Το νέο μοντέλο χαρτογράφησης
Το προηγούμενο μοντέλο σεισμικού κινδύνου για την Ευρώπη είχε παρουσιαστεί το 2013. Έκτοτε, η επιστημονική κοινότητα συγκέντρωσε και ανέλυσε νέα δεδομένα από γεωλογικές και σεισμολογικές έρευνες, δημιουργώντας μια πιο σύγχρονη και ακριβή εκτίμηση των σεισμικών απειλών.
Η νέα χαρτογράφηση λαμβάνει υπόψη τεκτονικές ζώνες, ιστορικά σεισμικά αρχεία, γεωλογικά χαρακτηριστικά του υπεδάφους και τις πιθανές επιπτώσεις μεγάλων σεισμών στις υποδομές. Οι υπολογισμοί γίνονται με τη χρήση προηγμένων αλγορίθμων και προσομοιώσεων, οι οποίοι επιτρέπουν να αποτυπωθεί με μεγαλύτερη λεπτομέρεια το πού και πώς μπορεί να εκδηλωθεί ένας σεισμός.
Ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα του νέου μοντέλου είναι ότι τα δεδομένα είναι ελεύθερα προσβάσιμα στο κοινό. Πολίτες, φορείς και αρχές μπορούν πλέον να ενημερώνονται έγκαιρα για τις σεισμικές απειλές, αλλά και να σχεδιάζουν πολιτικές προστασίας και πρόληψης με βάση επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες.
Οι περιοχές με τον μεγαλύτερο σεισμικό κίνδυνο
Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι χώρες που βρίσκονται στην κορυφή της λίστας του σεισμικού κινδύνου στην Ευρώπη είναι η Τουρκία, η Ελλάδα, η Αλβανία, η Ιταλία και η Ρουμανία. Πρόκειται για περιοχές που βρίσκονται πάνω σε ενεργά ρήγματα και παρουσιάζουν έντονη τεκτονική δραστηριότητα.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν οι πυκνοκατοικημένες πόλεις με παλαιά κτίρια, όπου η αντισεισμική θωράκιση είναι ελλιπής. Η Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη, η Κατάνια, η Νάπολη, το Βουκουρέστι και η Αθήνα καταγράφονται ανάμεσα στις περιοχές που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, λόγω της παλαιότητας των κτιρίων και της ανεπαρκούς αντισεισμικής προστασίας σε παλιές πολυκατοικίες.
Οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις
Η Ευρώπη καταγράφει ετησίως οικονομικές απώλειες που ξεπερνούν τα 7 δισεκατομμύρια ευρώ από σεισμούς, σύμφωνα με την έκθεση. Οι χώρες Τουρκία, Ιταλία, Ρουμανία και Ελλάδα ευθύνονται για σχεδόν το 80% των συνολικών ζημιών, τόσο λόγω της γεωγραφικής τους θέσης όσο και της αυξημένης πυκνότητας πληθυσμού σε αστικές περιοχές.
Πέρα από τις οικονομικές επιπτώσεις, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι σεισμοί αποτελούν σοβαρή απειλή για την κοινωνική συνοχή, καθώς μπορούν να πλήξουν κρίσιμες υποδομές, να προκαλέσουν εκτεταμένες ζημιές σε σχολεία, νοσοκομεία και δίκτυα μεταφορών, αλλά και να επηρεάσουν μακροπρόθεσμα την οικονομική ανάπτυξη.
