Η Νέα Υόρκη εκλέγει σήμερα τον νέο δήμαρχό της, με τις δημοσκοπήσεις να εμφανίζουν ως φαβορί τον Ζόραν Μαμντάνι, έναν μουσουλμάνο ινδικής καταγωγής από την αριστερή πτέρυγα των Δημοκρατικών, σφοδρό πολέμιο των πολιτικών του Ντόναλντ Τραμπ.
Η νίκη τον Ιούνιο του 34χρονου υποψηφίου στις προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης έναντι του τότε φαβορί Άντριου Κουόμο – πρώην κυβερνήτη της πολιτείάς που επιχειρεί το comeback στην πολιτική κονίστρα μετά από ένα σκάνδαλο σεξουαλικής παρενόχλησης – σόκαρε αρχικά τις ΗΠΑ. Στο μεταξύ οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πλέον τον Μαμντάνι ως αδιαφιλονίκητο φαβορί για τη διαδοχή του απερχόμενου δημάρχου Έρικ Άνταμς.
Στις κάλπες ο Μαντάνι θα βρει, μολαταύτα, απέναντι του τον Κουόμο -νυν ανεξάρτητο υποψήφιο – και τον Ρεπουμπλικάνο Κέρτις Σλίβα. Εάν οι Νεοϋορκέζοι τον ψηφίσουν, ο Μαμντάνι θα είναι ο πρώτος μουσουλμάνος και ινδοαμερικανός δήμαρχος της αμερικανικής μεγαλούπολης που διαθέτει τον μεγαλύτερο εβραϊκό πληθυσμό εκτός Ισραήλ (το 12% των κατοίκων της είναι Αμερικανοεβραίοι), καθώς και ο νεότερος και πιο φιλελεύθερος ηγέτης της Νέας Υόρκης εδώ και γενιές.
Από πρώην ράπερ υποψήφιος δήμαρχος της Νέας Υόρκης
Αν και βουλευτής της πολιτείας της Νέας Υόρκης ο Μαμντάνι ήταν σχετικά άγνωστος όταν ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του τον Οκτώβριο του 2024. Εξελέγη στη Βουλή της Πολιτείας το 2020, εκπροσωπώντας μια περιφέρεια στο Κουίνς, και έγινε ο πρώτος νοτιοασιάτης, ο πρώτος με καταγωγή από την Ουγκάντα -και ο τρίτος μυοσουλμάνος που υπηρέτησε στη Βουλή της Νέας Υόρκης,
Αλλά πριν το βήμα αυτό ο Μαμντάνι είχε δραστηριοποιηθεί στη σκηνή της ραπ της Νέας Υόρκης, αρχικά με το ψευδώνυμο Young Cardamom και αργότερα ως Mr Cardamom. Έφτιαξε ένα τραγούδι με τίτλο #1 Spice με τον καλλιτέχνη HAB για την ταινία Queen of Katwe της Disney του 2016, την οποία σκηνοθέτησε η βραβευμένη σκηνοθέτιδα μητέρα του, Μίρα Νάιρ, ενώ το 2019 κυκλοφόρησε ένα άλλο τραγούδι, το Nani ως φόρο τιμής στη γιαγιά του.
Το πρόγραμμα του Μαμντάνι για τη Νέα Υόρκη
Η γεμάτη ενέργεια προεκλογική του καμπάνια με επίκεντρο τις ανησυχίες για το κόστος ζωής έχει καταστήσει τον Μαμντάνι δημοφιλή στους ψηφοφόρους της εργατικής τάξη της Νέας Υόρκης. Ο 34χρονος αξιοποίησε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να προσεγγίσει μια νεότερη δημογραφική ομάδα, με καλοφτιαγμένα βίντεο που του απέφεραν σχεδόν 5 εκατομμύρια ακόλουθους στο Instagram και 1,6 εκατομμύρια στο TikTok.
Οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν ως αδιαφιλονίκητο φαβορί για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης τον Ζόραν Μαμντάνι / Φωτογραφίες: AP
Έχει παρουσιάσει το όραμά του για δωρεάν μετακινήσεις με αστικά λεωφορεία, δωρεάν φροντίδα παιδιών, νέα διαμερίσματα και υψηλότερο κατώτατο μισθό – που θα χρηματοδοτηθούν από νέους φόρους στους πλούσιους και τις μεγάλες εταιρείες.
Παράλληλα ο Μαμντάνι έχει παρουσιάσει σχέδια για την πρόσληψη χιλιάδων νέων εκπαιδευτικών, την επαναδιαπραγμάτευση των δημοτικών συμβάσεων και το πάγωμα των αυξήσεων ενοικίων για το ένα εκατομμύριο διαμερίσματα της Νέας Υόρκης που υπόκεινται σε κανονισμούς ενοικίου.
Οι επιτελείς της εκστρατείας του έχουν επίσης αξιοποιήσει τα αδύνατα σημεία των αντιπάλων του, όπως στην περίπτωση του Κουόμο, που επιδιώκει μια πολιτική επιστροφή μετά από σκάνδαλο σεξουαλικής παρενόχλησης που τον οδήγησε στην παραίτησή του από τη θέση του κυβερνήτη της πολιτείας της Νέας Υόρκης το 2021.
Η παραίτησή του ήρθε μετά από έκθεση του γενικού εισαγγελέα της πολιτείας που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είχε παρενοχλήσει σεξουαλικά τουλάχιστον 11 γυναίκες. Ο Κουόμο έχει απορρίψει τότε τη βαρύτητα των εις βάρος των καταγγελιών, ομολογώντας, ωστόσο, ότι είχε παραβιάσει αυτό που θεωρούνταν κατάλληλη συμπεριφορά στον χώρο εργασίας. Ο 67χρονος αρνήθηκε να κάνει πίσω μετά την ήττα στις προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών από τον Μαμντάνι και συγκεντρώνει περισσότερες πιθανότητες ως ανεξάρτητος από τον Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο Σλίβα, καθώς οι κάτοικοι της Νέας Υόρκης κλίνουν σε μεγάλο βαθμό προς τους Δημοκρατικούς.
Τις πιθανότητες εκλογής του Μαμντάνι ενισχύει και το γεγονός ότι ο νυν δήμαρχος της Νέας Υόρκης, Έρικ Άνταμς, αποφάσισε να αποσυρθεί από την κούρσα για την επανεκλογή του τον Σεπτέμβριο. Ο Άνταμς, Δημοκρατικός και πρώην ανώτερος αξιωματικός στην Αστυνομία της Νέας Υόρκης, ξεκίνησε τη θητεία με υψηλά ποσοστά δημοτικότητας, αλλά η φήμη του δέχτηκε πλήγμα όταν κατηγορήθηκε για δωροδοκία και παράνομες προεκλογικές συνεισφορές από αλλοδαπούς πέρυσι. Οι κατηγορίες έχουν έκτοτε αποσυρθεί.
Όταν αποχώρησε από την κούρσα, ο Μαμντάνι χαρακτήρισε τη δημαρχία του Άνταμς ως μια αποτυχημένη «υπόσχεση προς τους Νεοϋορκέζους της εργατικής τάξης». «Αύξησε τα ενοίκια τους, επιβράδυνε τα λεωφορεία τους και μείωσε τη χρηματοδότηση για τα σχολεία, τις βιβλιοθήκες και τη φροντίδα των παιδιών τους», είπε.
Ο Μαμντάνι διχάζει τους Δημοκρατικούς
Σημαίνοντα στελέχη της προοδευτικής πτέρυγας των Δημοκρατικών συντάχθηκαν με τον Μαμντάνι στη διάρκεια της καμπάνιας του και ο οικονομικός λαϊκισμός του και το επικοινωνιακό του χάρισμα αύξησαν τη δημοτικότητά του και πέραν της Νέας Υόρκης.
Ο Μαμντάνι απολαμβάνει της υποστήριξης του γερουσιαστή Μπέρνι Σάντερς και της Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτέζ.
Αλλά οι απόψεις του -π.χ. η σφοδρή κριτική του στο Ισραήλ για τη τρατιωτική επιχείριση στη Γάζα και οι απαιτήσεις του για δραστικές αυξήσεις φόρων στους πλούσιους, προκειμένου να γίνει πιο προσιτή η ζωή για τους απλούς Νεοϋορκέζους – συνιστούν πρόκληση για τους Δημοκρατικούς, που θέλουν να προσελκύσουν ψηφοφόρους όχι μόνο σε προπύργια του κόμματος, όπως η Νέα Υόρκη, αλλά και σε αμφίρροπες πολιτείες ή μέρη που κλίνουν προς τους Ρεπουμπλικάνους, ενόψει μάλιστα των ενδιάμεσων εκλογών του ερχόμενου έτους σε πολιτείες όπως η Βόρεια Καρολίνα και το Οχάιο. Αρκετές προσωπικότητες εντός του κόμματος, ιδίως ο ηγέτης των Δημοκρατικών στη Γερουσία, ο Νεοϋορκέζος Τσακ Σούμερ, δεν υποστηρίζουν δημόσια τον Μαμντάνι και όσοι το έχουν κάνει είναι επιφυλακτικοί θεωρώντας πολύ ακραίες τις σοσιαλιστές απόψεις του.
Αν και τελικά τάχθηκε υπέρ του Μαμντάνι, ο επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων Χακίμ Τζέφρις εκτίμησε ότι δεν εκπροσωπεί «το μέλλον» της παράταξης, παρά τον ενθουσιασμό που κυριαρχεί στη Νέα Υόρκη γύρω από το πρόσωπό του. Ενώ ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα απέφυγε να στηρίξει δημοσίως τον Μαμντάνι, αν και «χαιρέτισε την προεκλογική εκστρατεία» του νεαρού Σοσιαλιστή στη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχαν το Σάββατο, σύμφωνα με τους New York Times.
Στο σταυρόνημα του Τραμπ ο Μαμντάνι
Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος των ΗΠΑ, όπως ήταν αναμενόμενο, έχει εξαπολύσει δριμύτατη κριτική στον Μαμντάνι, αποκαλώντας τον «κομμουνιστή» που «δεν ξέρει τίποτα» και «πιθανώς δεν έχει δουλέψει ούτε μια μέρα στη ζωή του».
Μάλιστα πρότεινε στον Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο δήμαρχο της Νέας Υόρκης να αποχωρήσει από την κούρσα για να εξασφαλίσει μεγαλύτερο μερίδιο ψήφων ο Κουόμο, τον οποίο παραμονή της ψηφοφορίας υποστήριξε ρητά, προειδοποιώντας τους ψηφοφόρους ότι σε περίπτωση νίκης του Μαμντάνι θα περιορίσει στο ελάχιστο την ομοσπονδιακή χρηματοδότηση στη Νέα Υόρκη.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας για τη δημαρχία ο Μαμντάνι ήταν εξίσου επικριτικός απέναντι στην κυβέρνηση Τραμπ – ιδίως για τις εφόδους κατά μεταναστών που παρατηρήθηκαν σε πόλεις όπως το Σικάγο και το Λος Άντζελες, υποσχόμενος να προσλάβει περισσότερους δικηγόρους για την πόλη για να αμφισβητήσουν οποιαδήποτε ανάπτυξη της Εθνοφρουράς ή της ICE. Τον Αύγουστο, είπε ότι μια Νέα Υόρκη με αυτόν ως δήμαρχο θα ήταν «ο χειρότερος εφιάλτης του Ντόναλντ Τραμπ». Και αφού ο πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε ότι θα προτιμούσε τον κ. Κουόμο ως δήμαρχο, ο κ. Μαμντάνι συνεχάρη σαρκαστικά τον πρώην κυβερνήτη, λέγοντας «Ξέρω πόσο σκληρά εργάστηκες για αυτό».
Γεννημένος στην Ουγκάντα, μεγαλωμένος στη Νέα Υόρκη
Ο Μαμντάνι γεννήθηκε στην Καμπάλα της Ουγκάντα και μεγάλωσε εκεί και για λίγο στη Νότια Αφρική μέχρι την ηλικία των επτά ετών, όταν η οικογένειά του μετακόμισε στη Νέα Υόρκη. Μεγάλωσε με τη μητέρα του, τη σκηνοθέτη Μίρα Ναΐρ, η οποία είναι περισσότερο γνωστή για την κωμωδία/δραματική ταινία Monsoon Wedding του 2001, και τον πατέρα του, Μαχμούντ Μαμντάνι, καθηγητή Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
Πήγε σε δημόσιο σχολείο και φοίτησε στο Λύκειο Επιστημών του Μπρονξ, πριν λάβει πτυχίο στις Αφρικανικές Σπουδές από το Κολλέγιο Bowdoin, όπου συνίδρυσε τους «Φοιτητές για τη Δικαιοσύνη στην Παλαιστίνη». Πολιτογραφήθηκε ως Αμερικανός πολίτης το 2018 και εργάστηκε ως σύμβουλος στέγασης για την πρόληψη των κατασχέσεων. Ο Μαμντάνι λέει ότι αυτή η θέση του – όταν βοηθήσουν χαμηλόμισθους μαύρους ιδιοκτήτες σπιτιών στο Κουίνς να αποφύγουν την έξωση – ήταν που τον ενέπνευσε να διεκδικήσει τον δημαρχιακό θώκο της Νέας Υόρκης.
Ο Τραμπ έχει ισχυριστεί, χωρίς να παρουσιάσει αποδείξεις, ότι ο Μαμντάνι βρίσκεται «παράνομα» στις ΗΠΑ και ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι έχουν ζητήσει την απέλασή του. Ο Μαμντάνι παντρεύτηκε νωρίτερα φέτος την Ράμα Ντουάτζι, μια συριακής καταγωγής Αμερικανίδα καλλιτέχνη, την οποία γνώρισε μέσω της εφαρμογής γνωριμιών Hinge.
