Οι υπουργοί Εξωτερικών της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας, καθώς και η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας, πρόκειται να συναντήσουν το απόγευμα της Παρασκευής, στη Γενεύη, τον Ιρανό ΥΠΕΞ Αμπάς Αραγτσί, σε μια προσπάθεια αποκλιμάκωσης της κρίσης στη Μέση Ανατολή.
Την πρόθεση της Γαλλίας και των Ευρωπαίων εταίρων της να καταθέσουν σήμερα στη Γενεύη μια συγκροτημένη διπλωματική πρόταση προς το Ιράν για την αποκλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, Εμανουέλ Μακρόν. Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Λε Μπουρζέ, λίγο έξω από το Παρίσι, ο Μακρόν τόνισε ότι η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία αποσκοπεί στη δημιουργία ενός διαλόγου με την Τεχεράνη, με στόχο την αποτροπή γενικευμένης ανάφλεξης και τη σταθεροποίηση της περιοχής.
«Τώρα είναι η στιγμή να σταματήσουμε τις τραγικές σκηνές στη Μέση Ανατολή και να αποτρέψουμε μια περιφερειακή κλιμάκωση που δεν θα ωφελήσει κανέναν», δήλωσε ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ Λάμι.
Η πρόταση, σύμφωνα με τον Γάλλο πρόεδρο, βασίζεται σε τέσσερις άξονες:
1. Επανέναρξη της συνεργασίας του Ιράν με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA), με στόχο τη σταδιακή επίτευξη «μηδενικού εμπλουτισμού» ουρανίου.
2. Διεθνής εποπτεία στο ιρανικό πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων, που αποτελεί διαχρονική πηγή ανησυχίας για την ασφάλεια της περιοχής.
3. Περιορισμός της ιρανικής χρηματοδότησης προς ένοπλες παραστρατιωτικές οργανώσεις, που δραστηριοποιούνται σε Λίβανο, Γάζα, Συρία και Υεμένη.
4. Απελευθέρωση ξένων υπηκόων που κρατούνται σε ιρανικές φυλακές, τους οποίους η Γαλλία και άλλες χώρες χαρακτηρίζουν «ομήρους».
«Το Ιράν πρέπει να αποδείξει ότι είναι διατεθειμένο να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να ανταποκριθεί στην ευρωπαϊκή πρόταση», δήλωσε ο Μακρόν, υπογραμμίζοντας ότι η πρωτοβουλία αποτελεί συντονισμένη ευρωπαϊκή προσπάθεια.
Προσέγγιση των ΗΠΑ
Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών θα ενημερώσουν τον Ιρανό ομόλογό τους σήμερα ότι οι ΗΠΑ είναι ανοιχτές σε άμεσες συνομιλίες, παρά το ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο να συμμετάσχουν στις ισραηλινές επιθέσεις που αποσκοπούν στην κατάρριψη του πυρηνικού δυναμικού της Τεχεράνης, δήλωσαν διπλωμάτες πριν από μια συνάντηση στη Γενεύη.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, μίλησε με αρκετούς δυτικούς ομολόγους του πριν από τη συνάντηση της Γενεύης, ανέφεραν οι διπλωμάτες, δείχνοντας την ετοιμότητά του να συνεργαστεί άμεσα με την Τεχεράνη. Η Τεχεράνη, ωστόσο, έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν θα συνομιλήσει με την κυβέρνηση Τραμπ μέχρι να σταματήσουν οι ισραηλινές επιθέσεις.
Ο μεσολαβητικός ρόλος των «Ε3» και της ΕΕ
Οι υπουργοί από τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, γνωστοί ως E3, καθώς και η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συναντήθηκαν ξεχωριστά πριν από τις προγραμματισμένες κατ’ ιδίαν συνομιλίες με τον Αραγτσί. «Οι Ιρανοί δεν μπορούν να καθίσουν στο τραπέζι με τους Αμερικανούς, ενώ εμείς μπορούμε», δήλωσε ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης. «Θα τους πούμε να επιστρέψουν στο τραπέζι για να συζητήσουν το πυρηνικό ζήτημα πριν από το χειρότερο σενάριο, εκφράζοντας παράλληλα τις ανησυχίες μας για τους βαλλιστικούς πυραύλους του, την υποστήριξη προς τη Ρωσία και την κράτηση των πολιτών μας».
Οι συνομιλίες επρόκειτο να διεξαχθούν το απόγευμα στη Γενεύη, όπου το 2013 επιτεύχθηκε μια αρχική συμφωνία μεταξύ του Ιράν και των παγκόσμιων δυνάμεων για τον περιορισμό του πυρηνικού του προγράμματος με αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων, πριν από μια συνολική συμφωνία το 2015. Οι ξεχωριστές συνομιλίες μεταξύ του Ιράν και των ΗΠΑ κατέρρευσαν όταν το Ισραήλ ξεκίνησε αυτό που ονόμασε Επιχείρηση ”Rising Lion” εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων και των βαλλιστικών δυνατοτήτων του Ιράν στις 12 Ιουνίου.
«Δεν υπάρχει περιθώριο για διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ μέχρι να σταματήσει η ισραηλινή επιθετικότητα», φέρεται να δήλωσε ο Αρακτσί στην ιρανική κρατική τηλεόραση την Παρασκευή.
Οι συνομιλίες στη Γενεύη λαμβάνουν χώρα σε μια περίοδο αυξανόμενων εντάσεων στην περιοχή, με την εμπλοκή του Ιράν να προκαλεί ανησυχία σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και σε διεθνείς οργανισμούς, λόγω των πυρηνικών δραστηριοτήτων, των πυραυλικών δοκιμών και της υποστήριξης προς φιλοϊρανικές πολιτοφυλακές.
Γερμανία: Το Ιράν να παραιτηθεί από κάθε εμπλουτισμό πυρηνικού υλικού
Από το Βερολίνο, ο Γερμανός ΥΠΕΞ Γιόχαν Βάντεφουλ δήλωσε πως η χώρα του, μαζί με τους ευρωπαίους εταίρους της, είναι ανοιχτή σε περαιτέρω συζητήσεις με το Ιράν, εφόσον υπάρξει σοβαρή βούληση από την Τεχεράνη για παροχή εγγυήσεων σχετικά με τα πυρηνικά και το πυραυλικό της πρόγραμμα. «Οι συνάδελφοί μου από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και επίσης η Ύπατη Εκπρόσωπος [της ΕΕ] έχουν πει ότι είμαστε έτοιμοι να συνομιλήσουμε», ανέφερε ο Βάντεφουλ πριν από τη συνάντηση στη Γενεύη.
«Αυτό απαιτεί τη σοβαρή πρόθεση του Ιράν να παραιτηθεί από κάθε εμπλουτισμό πυρηνικού υλικού που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατασκευή πυρηνικού όπλου. Αυτό απαιτεί επίσης να συμπεριληφθεί και το πυραυλικό πρόγραμμα. Αν υπάρχει αυτή η σοβαρή πρόθεση, τότε και η δική μας απάντηση θα είναι ότι είμαστε πρόθυμοι για περαιτέρω συνομιλίες», κατέληξε.
Γαλλία: Το Ιράν είναι μια αποσταθεροποιητική χώρα
Τα διπλωματικά μέσα είναι ο μόνος δρόμος προς μια μακροπρόθεσμη λύση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, δήλωσε σήμερα ο εκπρόσωπος του γαλλικού υπουργείου Εξωτερικών, λίγες ώρες πριν από μια συνάντηση για το θέμα στη Γενεύη. «Πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική συνάντηση», πρόσθεσε, τονίζοντας ότι αυτή συγκεντρώνει την ομάδα τριών ευρωπαϊκών χωρών που συμμετείχαν σε διαπραγματεύσεις με τους Ιρανούς από την αρχή.
«Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είναι ένα θέμα που απασχολεί τη διπλωματία εδώ και 20 χρόνια», σημείωσε. «Είναι ένα σοβαρό ζήτημα και η ιστορία δείχνει ότι ο μόνος τρόπος για να αναγκαστεί μια χώρα να σεβαστεί τις υποχρεώσεις της βάσει της Συνθήκης για τη μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων είναι μέσω της διπλωματίας», είπε. «Οι στρατιωτικές λύσεις δεν είναι μακροπρόθεσμες λύσεις», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι η διεθνής κοινότητα δεν θα μπορούσε «να διακινδυνεύσει στρατιωτικές επιχειρήσεις που θα μπορούσαν να ξεφύγουν από τον έλεγχο σε μια περιοχή που είναι ήδη εξαιρετικά, εξαιρετικά εύφλεκτη».
«Ναι, το Ιράν είναι μια αποσταθεροποιητική χώρα» και «το πυρηνικό του πρόγραμμα και το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων αποτελούν πραγματικές απειλές», αλλά η διπλωματική δράση παραμένει ο δρόμος προς τα εμπρός, είπε.
Η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι δυτικοί σύμμαχοί τους, καθώς και το Ισραήλ, που θεωρείται από τους ειδικούς η μόνη πυρηνική δύναμη στη Μέση Ανατολή, κατηγορούν εδώ και καιρό την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν ότι επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικών όπλων, έναν ισχυρισμό που έχει αρνηθεί επανειλημμένα. Το Ιράν έχει επιταχύνει την παραγωγή ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού τα τελευταία χρόνια, φτάνοντας σε επίπεδα πολύ πάνω από το όριο που ορίστηκε από μια διεθνή συμφωνία του 2015 γνωστή ως JCPOA (Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης).
Η Γαλλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο της Βρετανίας και η ΕΕ υπέγραψαν όλες αυτή τη συμφωνία, η οποία τορπιλίστηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας. Σήμερα, «ο στόχος της Γαλλίας είναι να συμμορφωθεί το Ιράν με τις υποχρεώσεις του βάσει της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων».
«Αυτό είναι το διεθνές πλαίσιο για τη ρύθμιση της πυρηνικής ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο. Το Ιράν έχει υπογράψει αυτή τη συνθήκη. Το Ιράν πρέπει να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις του», δήλωσε ο Κριστόφ Λεμουάν καθώς οι δυτικές χώρες φοβούνται τώρα ότι το Ιράν θα αποσυρθεί από τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων.
Ωστόσο, τη Δευτέρα (16/06), ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Ιράν, Εσμαεΐλ Μπαγαεΐ, δήλωσε σήμερα ότι το ιρανικό κοινοβούλιο ετοιμάζει νομοσχέδιο για την έξοδο της χώρας από τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (Non Proliferation Treaty, NPT), προσθέτοντας πως η Τεχεράνη παραμένει αντίθετη στην ανάπτυξη όπλων μαζικής καταστροφής.
