Η πρόσφατη ανακοίνωση ότι ο 82χρονος πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ, Jo Biden, πάσχει από επιθετική μορφή καρκίνου του προστάτη, που έχει ήδη κάνει μεταστάσεις στα οστά, προκάλεσε συγκίνηση και μηνύματα υποστήριξης απ’ όλο τον κόσμο. Το νέο ξάφνιασε πολλούς, ακόμα και τους θεράποντες ιατρούς του. Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, η διάγνωση προέκυψε αφού παρουσίασε προβλήματα στην ούρηση, ένα από τα πιο συνηθισμένα, αλλά συχνά υποτιμημένα σημάδια της νόσου.
Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος ανδρικός καρκίνος και ως εκ τούτου, η έγκαιρη διάγνωσή του και η σωστή θεραπεία είναι θέμα που αφορά όλους τους άνδρες. Η διάγνωση αν και συνήθως είναι εύκολη, δυσχεραίνεται από την απουσία ειδικών συμπτωμάτων. Τα συνήθη συμπτώματα που συνοδεύουν την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, όπως δυσκολία στην ούρηση, νυκτουρία, συχνουρία κ.λπ. εδώ απουσιάζουν.
Συνήθως, ο ασθενής με καρκίνο του προστάτη είναι ασυμπτωματικός και η διάγνωση γίνεται με τη μέτρηση του PSA που είναι καρκινικός δείκτης. Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι το PSA δεν επηρεάζεται μόνο από τον καρκίνο. Μια αύξηση του μεγέθους του προστάτη ή και μια φλεγμονή του προστάτη (προστατίτιδα) μπορεί να το αυξήσουν. Ως εκ τούτου μπορεί κάποιος να έχει ανεβασμένο PSA και να μην έχει καρκίνο και άλλος να έχει χαμηλή τιμή και να πάσχει από καρκίνο του προστάτη. Ο κάθε άνδρας θα πρέπει να ενημερώνει τον ιατρό του για την τιμή του PSA και αυτός στη συνέχεια θα τον καθοδηγήσει για τυχόν περαιτέρω εξετάσεις.
Απαραίτητη εξέταση είναι και η δακτυλική εξέταση του προστάτη που παρέχει πληροφορίες για την υφή του προστάτη. Προστάτης με σκληρή υφή είναι ύποπτος ακόμα κι αν το PSA είναι χαμηλό. Απαραίτητη εξέταση είναι και το υπερηχογράφημα που θα μας δώσει τις πρώτες απεικονιστικές πληροφορίες του προστάτη αν και συχνά δεν μπορεί να αναδείξει τον καρκίνο.
Τι είναι η εξέταση προστάτη (PSA)
Το PSA τεστ είναι μια αιματολογική εξέταση που μετρά τα επίπεδα του ειδικού προστατικού αντιγόνου (Prostate-Specific Antigen). Αυτή η ουσία αυξάνεται όταν υπάρχει κάποια διαταραχή στον προστάτη, χωρίς όμως να υποδεικνύει απαραίτητα καρκίνο. Στην Ελλάδα, κάθε άνδρας άνω των 50 ετών μπορεί να ζητήσει εξέταση PSA από τον γιατρό του, ακόμη κι αν δεν εμφανίζει συμπτώματα. Σε περιπτώσεις με οικογενειακό ιστορικό, ο προληπτικός έλεγχος μπορεί να ξεκινήσει νωρίτερα, από την ηλικία των 45 ετών.
Το τεστ PSA μπορεί να πραγματοποιηθεί δωρεάν μέσω του ΕΟΠΥΥ, με παραπεμπτικό από γιατρό, ενώ είναι επίσης διαθέσιμο ιδιωτικά σε μικροβιολογικά εργαστήρια και διαγνωστικά κέντρα, με κόστος που ξεκινά περίπου από τα 15 έως 30 ευρώ. Κυκλοφορούν και self-tests στα φαρμακεία, αλλά χρησιμοποιούνται κυρίως για αρχική ένδειξη και όχι για επίσημη διάγνωση.
Αξίζει να γνωρίζετε πως διάφοροι παράγοντες, όπως η πρόσφατη σεξουαλική δραστηριότητα, φλεγμονές, ή ακόμη και η έντονη σωματική άσκηση, μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα PSA, γι’ αυτό κι ένα αυξημένο αποτέλεσμα δεν σημαίνει απαραίτητα καρκίνο. Η αξιολόγηση και η περαιτέρω διερεύνηση ανήκει αποκλειστικά στον ουρολόγο.
Όταν ο καρκίνος προχωρά – και τι σημαίνει «ορμονοευαίσθητος»
Στα προχωρημένα στάδια, ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να έχει ήδη εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος, προκαλώντας πιο γενικά και λιγότερο «ειδικά» συμπτώματα. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται ο πόνος στα οστά, ιδιαίτερα στη μέση ή τη λεκάνη, η ανεξήγητη απώλεια βάρους, η συνεχής κόπωση, ο πόνος στους όρχεις και η μείωση της όρεξης. Αυτά τα συμπτώματα είναι πιο δύσκολο να συνδεθούν άμεσα με την πρωτοπαθή εστία του καρκίνου, γεγονός που καθυστερεί συχνά τη διάγνωση.
Στην περίπτωση του Biden, όπως ανακοινώθηκε, ο καρκίνος είναι ορμονοευαίσθητος, επηρεάζεται δηλαδή από τις ανδρικές ορμόνες, κι αυτό επιτρέπει την εφαρμογή ορμονοθεραπείας. Αν και η νόσος έχει ήδη δώσει μεταστάσεις και δεν είναι πλέον ιάσιμη, υπάρχουν θεραπευτικές επιλογές που στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και στην επιμήκυνση του προσδόκιμου επιβίωσης. Όπως χαρακτηριστικά σχολίασε ο δρ. Jamin Vinod Brahmbhatt, ουρολόγος στο Orlando Health Medical Group, σε δηλώσεις του στο BBC: «Αν υπάρχει ένα μήνυμα σε όλα αυτά, είναι το εξής: Τσεκάρετε τον εαυτό σας, είτε έχετε συμπτώματα είτε όχι».
Μην το καθυστερείτε
Όσο νωρίτερα διαγνωστεί ο καρκίνος του προστάτη, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες πλήρους θεραπείας, είτε με χειρουργική αφαίρεση, είτε με ακτινοθεραπεία. Σε ήπιες περιπτώσεις, που δεν προκαλούν συμπτώματα, ο γιατρός μπορεί να προτείνει ενεργητική επιτήρηση, αποφεύγοντας επεμβατικές θεραπείες.
