Δύο χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την επίθεση του ένοπλου τμήματος της Χαμάς και άλλων παλαιστινιακών οργανώσεων στο Ισραήλ και την έναρξη του βομβαρδισμού της Γάζας.
Δύο χρόνια γεμάτα από νεκρούς, επιθέσεις, τραύματα και διεθνής συνομιλίες και διαδηλώσεις. Σήμερα εκδηλώσεις μνήμης πραγματοποιούνται τόσο στο Ισραήλ όσο και στον υπόλοιπο κόσμο με διαδηλώσεις διαμαρτυρίας για τον τερματισμό του πολέμου. Παράλληλα, σήμερα διεξάγεται και η δεύτερη μέρα συνομιλιών μεταξύ των διαπραγματευτικών ομάδων του Ισραήλ και της Χαμάς αλλά και των διαμεσολαβητών κρατών του Κατάρ, της Αιγύπτου και των ΗΠΑ.
Οι συνομιλίες που ξεκίνησαν τη Δευτέρα 6 Οκτωβρίου στην Αίγυπτο, αφορούν στο σχέδιο των 20 σημείων που πρότεινε ο Ντόναλντ Τραμπ και θέτει ένα πλαίσιο λήξης των εχθροπραξιών, επιστροφής των ομήρων και ανοικοδόμησης της Γάζας για μία παρατεταμένη ειρήνευση στην περιοχή.
Ο απολογισμός των δύο χρόνων
Η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου 2023 είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 1.139 ατόμων, μεταξύ τους και 36 παιδιά.
Παράλληλα, 251 άτομα απήχθησαν ως όμηροι και μεταφέρθηκαν στη Γάζα. Από αυτά τα άτομα, 148 έχουν επιστραφεί στο Ισραήλ, ζωντανοί και νεκροί, ενώ ακόμη 50 περίπου παραμένουν σε αιχμαλωσία. Περίπου 20-25 άτομα εκτιμάται ότι είναι ζωντανοί, ενώ οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν ανασύρει 43 σωρούς νεκρών ομήρων, κατά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γάζα.
Μετά την επίθεση αυτή το Ισραήλ εξαπέλυσε σφοδρά αντίποινα τόσο με χερσαίες επιθέσεις όσο και με βομβαρδισμούς. Τουλάχιστον 67.173 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί, συμπεριλαμβανομένων 20.179 παιδιών, και 169.780 τραυματίες στον πόλεμο. Οι αριθμοί δεν είναι επίσημοι, καθώς υπάρχουν ακόμη σωροί κάτω από τα ερείπια βομβαρδισμένων κτιρίων.
Ο λιμός λόγω της περιορισμένης ροής ανθρωπιστικής βοήθειας από το Ισραήλ στη Γάζα, έχει προκαλέσει περίπου 460 θανάτους, συμπεριλαμβανομένων 154 παιδιών. Περισσότερα από 51.100 παιδιά κάτω των πέντε ετών πάσχουν από σοβαρό υποσιτισμό.
Είκοσι πέντε από τα 38 νοσοκομεία είναι εκτός λειτουργίας, ενώ τα υπόλοιπα λειτουργούν εν μέρει υπό δύσκολες συνθήκες. Το Ισραήλ έχει καταστρέψει 103 από τα 157 κέντρα πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης και τα υπόλοιπα λειτουργούν εν μέρει.
Από τον Οκτώβριο 2023, περίπου 1,9 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της Γάζας, κάτι που αντιστοιχεί σε πάνω από 80‑90% του πληθυσμού της Γάζας. Από αυτούς, περίπου 1,4 εκατ. βρίσκονται σε εγκαταστάσεις της UNRWA (σχολεία, κατασκηνώσεις, εγκαταστάσεις ανάγκης).
Διεθνείς οργανώσεις όπως και η επιτροπή του ΟΗΕ για το Παλαιστινιακό ζήτημα έχουν χαρακτηρίσει την εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα ως «γενοκτονία»
Το σχέδιο Τραμπ και οι συνομιλίες
Στα πλαίσια της 80ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, ο Ντόναλντ Τραμπ κατέθεσε την πρότασή του σχετικά με το σχέδιο των είκοσι σημείων για την ειρήνευση στη Γάζα. Το σχέδιο έγινε ευρέως αποδεχτό από τις χώρες που μεσολαβούν για την ειρήνευση στην περιοχή, όπως το Κατάρ, η Αίγυπτος και η Ιορδανία, ενώ με κάποιες παρεμβάσεις έγινε αποδεχτό και από το Ισραήλ.
Μετά από το απειλητικό τελεσίγραφο του Τραμπ στη Χαμάς, την Παρασκευή 3 Οκτωβρίου, η οργάνωση έστειλε επιστολή κατά την οποία δέχεται το σχέδιο με ορισμένες ενστάσεις, τις οποίες συζητούν οι διαπραγματευτικές ομάδες από τη Δευτέρα 6 Οκτωβρίου στην Αίγυπτο. Οι πρώτες πληροφορίες κάνουν λόγο για θετικό πρόσημο στην πρόοδο των συνομιλιών.
Τα 20 σημεία του σχεδίου Τραμπ
Τα σημεία του σχεδίου προβλέπουν μία μακρά διαδικασία και εξαιρετικά χρονοβόρα, η οποία θα χρειαστεί χρηματοδότηση και έλεγχο από εξωτερικές δυνάμεις.
1. Η Γάζα θα είναι μια αποριζοσπαστικοποιημένη ζώνη χωρίς τρομοκρατία που δεν αποτελεί απειλή για τους γείτονές της.
Αυτό προϋποθέτει τον αφοπλισμό τόσο της Χαμάς, όσο και όλων των υπόλοιπων οργανώσεων που μέχρι στιγμής διαφωνούν στην πλήρη παράδοση όλου του οπλισμού.
2. Η Γάζα θα ανακατασκευαστεί προς όφελος του λαού της Γάζας, ο οποίος έχει υποφέρει υπεραρκετά.
Πολλές είναι οι πληροφορίες Ισραηλινών υπουργών ότι η Γάζα θα γίνει μία «όαση» του real estate, με εκτάσεις να έχουν πωληθεί σε επιχειρηματίες και εταιρείες. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δηλώσει ανοιχτά το «όραμά του» για τη «Ριβιέρα της Γάζας». Μάλιστα, στις διαπραγματευτικές συνομιλίες που διεξάγονται στην Αίγυπτο συμμετέχει ως μέλος της αμερινακινής αντιπροσωπείας ο Τζάρεντ Κάσνερ, γαμπρός του Ντόναλντ Τραμπ και κατασκευαστής real estate.
3. Αν και οι δύο πλευρές συμφωνήσουν με αυτή την πρόταση, ο πόλεμος θα τελειώσει αμέσως. Οι ισραηλινές δυνάμεις θα αποσυρθούν στη συμφωνημένη γραμμή για να προετοιμαστούν για την απελευθέρωση ομήρων. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, όλες οι στρατιωτικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών και πυροβολικών βομβαρδισμών, θα ανασταλούν και οι γραμμές μάχης θα παραμείνουν παγωμένες μέχρι να πληρούνται οι συνθήκες για την πλήρη σταδιακή απόσυρση.
Παρά τη συμφωνία και των δύο πλευρών, οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν περιορίσει τους βομβαρδισμούς αλλά δεν τους έχουν σταματήσει τελείως. Ο πρόεδρος Νετανιάχου αρνείται να λήξει των πόλεμο, σε δήλωση που έκανε μετά την ανακοίνωση της Χαμάς.
4. Μέσα σε 72 ώρες από τη δημοσιοποίηση αυτής της συμφωνίας από το Ισραήλ, όλοι οι όμηροι, ζωντανοί και νεκροί, θα επιστραφούν.
Ακόμη δεν έχει δημοσιευθεί το χρονοδιάγραμμα απελευθέρωσης των ομήρων. Η Χαμάς ζητά να σταματήσουν τελείως οι βομβαρδισμοί, προκειμένου να μπορέσει να τους βγάλει με ασφάλεια από τις σύραγγες. Πρόκειται για έναν από τους όρους που συζητούν οι διαπραγματευτικές ομάδες στην Αίγυπτο τις δύο πρώτες μέρες των συνομιλιών.
5. Μόλις απελευθερωθούν όλοι οι όμηροι, το Ισραήλ θα απελευθερώσει 250 κρατούμενους με ισόβια κάθειρξη συν 1.700 κατοίκους της Γάζας που κρατήθηκαν μετά τις 7 Οκτωβρίου 2023, συμπεριλαμβανομένων όλων των γυναικών και των παιδιών που κρατούνται σε αυτό το πλαίσιο. Για κάθε Ισραηλινό όμηρο του οποίου τα λείψανα απελευθερώνονται, το Ισραήλ θα απελευθερώσει τα λείψανα 15 θανόντων κατοίκων της Γάζας.
6. Μόλις επιστραφούν όλοι οι όμηροι, τα μέλη της Χαμάς που συμφωνήσουν σε ειρηνική συνύπαρξη και να παραδώσουν τα όπλα τους θα λάβουν αμνηστία. Στα μέλη της Χαμάς που επιθυμούν να φύγουν από τη Γάζα θα υπάρξει ασφαλές πέρασμα στις χώρες υποδοχής.
Μέχρι στιγμής, η Τουρκία, η Αίγυπτος καθώς και το Κατάρ έχουν αναφερθεί ως πιθανές χώρες υποδοχής των μελών της Χαμάς, χωρίς ωστόσο να έχει υπάρξει ξεκάθαρη συμφωνία να φύγουν από τη Γάζα, από τη μεριά της οργάνωσης.
7 Μετά την αποδοχή αυτής της συμφωνίας, πλήρης ανθρωπιστική βοήθεια θα σταλεί αμέσως στη Λωρίδα της Γάζας. Οι ποσότητες βοήθειας θα είναι ίσης ποσότητας με τη συμφωνία της 19ης Ιανουαρίου 2025 σχετικά με την ανθρωπιστική βοήθεια, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης των υποδομών (νερό, ηλεκτρική ενέργεια, αποχέτευση), της αποκατάστασης των νοσοκομείων και των αρτοποιείων και της εισόδου του απαραίτητου εξοπλισμού για την απομάκρυνση των ερειπίων και των ανοικτών δρόμων.
Αμφιβολίες υπάρχουν και από τις δύο μεριές για την παροχή βοήθειας. Το Ισραήλ δεν τήρησε τη ροή της βοήθειας που είχε συμφωνηθεί, σύμφωνα με τις καταγγελίες της Χαμάς.
8. Η είσοδος διανομής και βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας θα προχωρήσει χωρίς παρέμβαση από τα δύο μέρη μέσω των Ηνωμένων Εθνών και των υπηρεσιών τους, και της Ερυθράς Ημισελήνου, εκτός από άλλους διεθνείς θεσμούς που δεν συνδέονται με κανέναν τρόπο με κανένα από τα δύο μέρη. Το άνοιγμα της διέλευσης της Ράφα και προς τις δύο κατευθύνσεις θα υπόκειται στον ίδιο μηχανισμό που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της συμφωνίας της 19ης Ιανουαρίου 2025.
Το Ισραήλ έχει τοποθετηθεί με επιφύλαξη σχετικά με τον έλεγχο των σημείων διέλευσης από ξένες δυνάμεις λόγω φόβου μεταφοράς οπλισμού.
9. Η Γάζα θα κυβερνάται υπό την προσωρινή μεταβατική διακυβέρνηση μιας τεχνοκρατικής, παλαιστινιακής επιτροπής, υπεύθυνης για την παράδοση της καθημερινής λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών και των δήμων για τον λαό στη Γάζα. Αυτή η επιτροπή θα αποτελείται από ειδικευμένους Παλαιστίνιους και διεθνείς εμπειρογνώμονες, με εποπτεία και εποπτεία από ένα νέο διεθνές μεταβατικό σώμα, το “Board of Peace”, το οποίο θα διευθύνεται και θα προεδρεύεται από τον Πρόεδρο Donald J. Ο Τραμπ, με άλλα μέλη και αρχηγούς κρατών που θα ανακοινωθούν, συμπεριλαμβανομένου του πρώην πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ.
10. Το όργανο αυτό θα καθορίσει το πλαίσιο και θα χειριστεί τη χρηματοδότηση για την ανάπλαση της Γάζας έως ότου η Παλαιστινιακή Αρχή ολοκληρώσει το μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα, όπως περιγράφεται σε διάφορες προτάσεις, συμπεριλαμβανομένου του ειρηνευτικού σχεδίου του προέδρου Τραμπ το 2020 και της πρότασης Σαουδικής Αραβίας-Γαλλίας, και μπορεί να ανακτήσει με ασφάλεια τον έλεγχο της Γάζας. Το σώμα αυτό θα καλέσει τα καλύτερα διεθνή πρότυπα για τη δημιουργία σύγχρονης και αποτελεσματικής διακυβέρνησης που εξυπηρετεί τον λαό της Γάζας και ευνοεί την προσέλκυση επενδύσεων.
Ενώ η ισλαμιστική οργάνωση της Χαμάς που διοικεί την Γάζα έχει συμφωνήσει σε μία μεταβατική-τεχνοκρατική κυβέρνηση, αρνείται να δοθεί ο έλεγχος σε εξωτερικές δυνάμεις και άτομα που δεν έχουν σχέση με την Παλαιστίνη, όπως ο Τόνυ Μπλερ.
11. Ένα σχέδιο οικονομικής ανάπτυξης του Trump για την ανοικοδόμηση και την ενεργοποίηση της Γάζας θα δημιουργηθεί με τη σύγκληση μιας ομάδας εμπειρογνωμόνων που έχουν βοηθήσει να γεννήσουν μερικές από τις ακμάζουσες και σύγχρονες πόλεις στη Μέση Ανατολή. Πολλές προσεγμένες επενδυτικές προτάσεις και συναρπαστικές αναπτυξιακές ιδέες έχουν δημιουργηθεί από καλοπροαίρετους διεθνείς ομίλους και θα εξεταστούν ότι θα συνθέσουν τα πλαίσια ασφάλειας και διακυβέρνησης για την προσέλκυση και τη διευκόλυνση αυτών των επενδύσεων που θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, ευκαιρίες και ελπίδα για τη μελλοντική Γάζα.
Πολλές είναι οι αμφιβολίες που έχουν τεθεί σχετικά με την ανοικοδόμηση της Γάζας, προς όφελος των Παλαιστινίων, καθώς εικάζεται ότι θα δημιουργηθεί μία πόλη στην οποία δεν θα μπορούν να ζουν οι κάτοικοι, αλλά θα δημιουργηθεί για να προσελκύσει επενδυτές. Παράλληλα, συνεχίζονται οι εποικισμοί στη Δυτική Όχθη, εκτοπίζοντας Παλαιστινίους κατοίκους.
12. Θα δημιουργηθεί ειδική οικονομική ζώνη με προτιμώμενα τέλη κυκλοφορίας και συντελεστές πρόσβασης που θα διαπραγματεύονται με τις συμμετέχουσες χώρες.
Κανείς δεν θα αναγκαστεί να φύγει από τη Γάζα, και όσοι επιθυμούν να φύγουν θα είναι ελεύθεροι να το κάνουν και ελεύθεροι να επιστρέψουν. Θα ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να παραμείνουν και θα τους προσφέρουμε την ευκαιρία να χτίσουν μια καλύτερη Γάζα.
13. Η Χαμάς και άλλες παρατάξεις συμφωνούν να μην έχουν κανένα ρόλο στη διακυβέρνηση της Γάζας, άμεσα, έμμεσα, ή με οποιαδήποτε μορφή.
Πρόκειται για σημείο διαφωνίας της Χαμάς, καθώς αρνείται να παραδώσει πλήρως τον έλεγχο της Γάζας και να μην συμμετάσχει σε μελλοντική διακυβέρνηση.
Όλες οι στρατιωτικές, τρομοκρατικές και επιθετικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των σηράγγων και των εγκαταστάσεων παραγωγής όπλων, θα καταστραφούν και δεν θα ξαναχτιστούν. Θα υπάρξει μια διαδικασία αποστρατιωτικοποίησης της Γάζας υπό την εποπτεία ανεξάρτητων παρατηρητών, η οποία θα περιλαμβάνει την τοποθέτηση όπλων μόνιμα πέρα από κάθε χρήση μέσω μιας συμφωνημένης διαδικασίας παροπλισμού και θα υποστηρίζεται από ένα διεθνώς χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα αγοράς και επανένταξης που επαληθεύεται από τους ανεξάρτητους παρατηρητές.
Η Νέα Γάζα θα είναι πλήρως προσηλωμένη στην οικοδόμηση μιας ευημερούσας οικονομίας και στην ειρηνική συνύπαρξη με τους γείτονές τους.
14. Θα παρασχεθεί εγγύηση από τους περιφερειακούς εταίρους για να διασφαλιστεί ότι η Χαμάς, και οι παρατάξεις, συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους και ότι η Νέα Γάζα δεν αποτελεί απειλή για τους γείτονές της ή τον λαό της.
15. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεργαστούν με Άραβες και διεθνείς εταίρους για την ανάπτυξη μιας προσωρινής Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης (ISF) για την άμεση ανάπτυξη στη Γάζα. Το ISF θα εκπαιδεύσει και θα παράσχει υποστήριξη στις ελεγμένες παλαιστινιακές αστυνομικές δυνάμεις στη Γάζα και θα διαβουλευτεί με την Ιορδανία και την Αίγυπτο που έχουν μεγάλη εμπειρία σε αυτό το πεδίο.
Αυτή η δύναμη θα είναι η μακροπρόθεσμη λύση εσωτερικής ασφάλειας. Το ISF θα συνεργαστεί με το Ισραήλ και την Αίγυπτο για να βοηθήσει στην ασφάλεια των παραμεθόριων περιοχών, μαζί με τις πρόσφατα εκπαιδευμένες παλαιστινιακές αστυνομικές δυνάμεις. Είναι κρίσιμο να αποτραπεί η είσοδος πυρομαχικών στη Γάζα και να διευκολυνθεί η ταχεία και ασφαλής ροή αγαθών για την ανοικοδόμηση και την αναζωογόνηση της Γάζας. Ένας μηχανισμός αποκλιμάκωσης θα συμφωνηθεί από τα μέρη.
16. Το Ισραήλ δεν θα καταλάβει ούτε θα προσαρτήσει τη Γάζα. Καθώς το ISF καθιερώνει τον έλεγχο και τη σταθερότητα, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) θα αποσυρθούν με βάση τα πρότυπα, τα ορόσημα και τα χρονοδιαγράμματα που συνδέονται με την αποστρατιωτικοποίηση που θα συμφωνηθούν μεταξύ των IDF, του ISF, των εγγυητών και των Ηνωμένων Πολιτειών, με στόχο μια ασφαλή Γάζα που δεν αποτελεί πλέον απειλή για το Ισραήλ, την Αίγυπτο ή τους πολίτες της.
Πρακτικά, οι IDF θα παραδώσουν προοδευτικά το έδαφος της Γάζας που καταλαμβάνει στο ISF σύμφωνα με μια συμφωνία που θα κάνουν με τη μεταβατική αρχή μέχρι να αποσυρθούν εντελώς από τη Γάζα, εκτός από μια περιμετρική παρουσία ασφαλείας που θα παραμείνει έως ότου η Γάζα είναι κατάλληλα ασφαλής από οποιαδήποτε τρομοκρατική απειλή.
17. Σε περίπτωση που η Χαμάς καθυστερήσει ή απορρίψει αυτή την πρόταση, τα παραπάνω, συμπεριλαμβανομένης της κλιμακούμενης επιχείρησης βοήθειας, θα προχωρήσουν στις περιοχές χωρίς τρομοκρατία που παραδίδονται από τις IDF στο ISF.
18. Μια διαθρησκευτική διαδικασία διαλόγου θα εδραιωθεί με βάση τις αξίες της ανεκτικότητας και της ειρηνικής συνύπαρξης για να προσπαθήσουμε να αλλάξουν νοοτροπία και αφηγήσεις Παλαιστινίων και Ισραηλινών τονίζοντας τα οφέλη που μπορούν να αντληθούν από την ειρήνη.
19. Ενώ η ανακατασκευή της Γάζας προοδεύει και όταν το πρόγραμμα μεταρρύθμισης της ΠΑ διεξάγεται πιστά, οι συνθήκες μπορεί τελικά να ισχύουν για μια αξιόπιστη πορεία προς την παλαιστινιακή αυτοδιάθεση και κρατική υπόσταση, την οποία αναγνωρίζουμε ως την προσδοκία του παλαιστινιακού λαού.
20. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα καθιερώσουν έναν διάλογο μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων για να συμφωνήσουν σε έναν πολιτικό ορίζοντα για ειρηνική και ευημερούσα συνύπαρξη.
